بررسی تأثیر شبکه­ های آبیاری سدکرخه بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویرماهواره ای - مطالعه موردی: منطقه نیمه خشک دشت عباس

Abstract

<strong>در</strong><strong>دهه</strong><strong>‌</strong><strong>های</strong><strong>اخیر،</strong><strong>تغییرات</strong><strong>سریع</strong><strong>کاربری</strong><strong>اراضی</strong><strong>به ویژه در مناطق دارای اکوسیستم حساس با</strong><strong>پیامد</strong><strong>تخریب</strong><strong>منابع</strong><strong>طبیعی همراه بوده است. متأسفانه</strong><strong>بخش</strong><strong>مهمی</strong><strong>از</strong><strong>این</strong><strong>تغییرات، غیر</strong><strong>اصولی</strong><strong>و</strong><strong>خارج</strong><strong>از</strong><strong>برنامه</strong><strong>‌</strong><strong> بوده</strong><strong>که</strong><strong>اطلاع</strong><strong>از</strong><strong>این</strong><strong>تغییرات برای برنامه</strong><strong>‌</strong><strong>ریزان اهمیت بسزایی دارد. در</strong><strong>این مطالعه</strong><strong>تغییرات</strong><strong>پوشش</strong><strong>اراضی</strong><strong>در دو دورة قبل و بعد از بهره</strong><strong>‌</strong><strong>برداری از شبکه</strong><strong>‌</strong><strong>های آبیاری سد کرخه به دشت عباس در استان ایلام مورد ارزیابی قرار گرفت. از تصاویر سنجنده</strong><strong>­</strong><strong>‌</strong><strong>های لندست </strong><strong>TM</strong><strong>، </strong><strong>ETM</strong><strong>+</strong><strong> و </strong><strong>OLI</strong><strong> به ترتیب برای سال</strong><strong>­</strong><strong>‌</strong><strong>های 1368، 1382 و 1392 و همچنین نقشه</strong><strong>­</strong><strong>‌</strong><strong>های</strong><strong>توپوگرافی و پوشش منطقه استفاده گردید. تصاویر هر سه مقطع زمانی به پنج طبقة کاربری مرتع، اراضی کشاورزی، اراضی مسکونی، بستر رودخانه و اراضی بایر و تپه ماهور طبقه</strong><strong>‌</strong><strong>­</strong><strong>بندی شدند.</strong><strong>همچنین به منظور تعیین دقیق</strong><strong>‌</strong><strong>تر تغییرات افزایشی کاهشی مساحت</strong><strong>­</strong><strong>‌</strong><strong>ها برای دو دوره بدست آمد. نتایج نشان داد که در طول دو دوره کاربری بایر و تپه ماهور بیشترین مساحت از منطقه را در بر گرفته است، به طوریکه دوره اول 1/12344 هکتار و دوره دوم 5/17370 هکتار بوده است. همچنین طی دو دوره طبقه مرتع با تخریب مواجه بوده با این تفاوت که در دورة دوم، 3/14</strong>%<strong> بیشتر از دورة اول بوده است. همچنین در دورة دوم</strong><strong>به دلیل بهره</strong><strong>‌</strong><strong>برداری کشاورزان از سیستم</strong><strong>­</strong><strong>‌</strong><strong>های آبیاری تغییرات کاربری</strong><strong>‌</strong><strong>ها بیشتر به سمت تبدیل به کاربری کشاورزی بوده است، به طوری که طی 10 سال 8/3671 هکتار 550</strong>%<strong> به این اراضی افزوده شده است. </strong><strong>بیشترین تبدیل کاربری به کاربری کشاورزی مربوط به کاربری اراضی بایر و تپه ماهور بوده است. این اراضی به علت اینکه در بین اراضی کشاورزی و در فاصله کمی نسبت به سیستم</strong><strong>‌</strong><strong>های آبیاری واقع گردیده</strong><strong>‌</strong><strong>اند، توسط ساکنان منطقه بیشتر دستخوش تغییر قرار گرفته</strong><strong>‌</strong><strong>اند. </strong><strong>با</strong><strong>مشخص</strong><strong>نمودن</strong><strong>حریم</strong><strong>برای</strong><strong>اراضی کشاورزی</strong><strong>می</strong><strong>‌</strong><strong>توان</strong><strong>تا</strong><strong>حدود زیادی</strong><strong>از</strong><strong>تغییرات کاربری اراضی در دشت مذکور جلوگیری</strong><strong>نمود</strong><strong>.</strong> <strong><span> </span></strong>