بررسی شوری آب و خاک و ارتباط آن با پستی و بلندی های سطح زمین با استفاده از مدل فازی در محیط GIS - مطالعه موردی: حوضه آبخیز سیاخ دارنگون در غرب شیراز

Abstract

<strong>افزایش جمعیت، کاهش منابع آب، کاهش منابع غذایی، خشکسالی و آلودگی آب و خاک در بسیاری از مناطق کره زمین منجر به مشکلات فراوانی شده است. با توجه به اهمیت کیفیت آب زیر زمینی و خاک در حوضه</strong><strong>‌</strong><strong>های آبخیز مختلف از جمله شمال غرب استان فارس، هدف این مطالعه بررسی کیفیت آب و خاک از نظر هدایت الکتریکی (شوری)برای کشت گیاه گندم با استفاده از روش فازی و مقایسه آن با لندفرم</strong><strong>‌</strong><strong>ها در محیط </strong><strong>GIS</strong><strong> می</strong><strong>‌</strong><strong>باشد. برای 40 نقطه نمونه آب (چاه) و 70 نمونه خاک (پروفیل در 100 سانتی متر اولیه خاک) با استفاده از روش میانگین عکس فاصله </strong><strong>(</strong><strong>IDW</strong><strong>)</strong><strong>نقشه پهنه بندی آب و خاک تهیه شد. سپس به منظور همگن کردن میزان شوری آب و خاک و بررسی ارتباط آن</strong><strong>‌</strong><strong>ها با لندفرم</strong><strong>‌</strong><strong>های منطقه مورد مطالعه، قوانین فازی و استفاده از استانداردهای کیفیت آب و خاک به کار گرفته شد. در روش فازی مقادیر شوری بین 0 و 1 قرار گرفتند. نتایج حاصل از نقشه فازی شوری خاک منطقه نشان داد </strong><strong>که 31/24 درصد از منطقه در کلاس ضعیف (نامناسب)، 78/11 درصد در کلاس متوسط، 74/25 درصد در کلاس خوب و 16/38 درصد از منطقه در کلاس خیلی خوب قرار گرفته اند. درحالیکه برای شوری آب مشخص شد که 6/36 درصد در کلاس متوسط، 69/31 درصد در کلاس خوب و 65/31 درصد از منطقه در کلاس خیلی خوب قرار گرفته اند. در پایان ارتباط بین نقشه لندفرم و نقشه شوری آب و خاک منطقه مورد مطالعه تعیین شد. نتایج نشان داد که حداقل شوری خاک و آب در دشت</strong><strong>‌</strong><strong>ها واقع شده است. </strong><strong>در مطالعه حاضر جنس سازندهای منطقه و عدم شوری آن</strong><strong>‌</strong><strong>ها در دشت</strong><strong>‌</strong><strong>ها باعث شده که این مناطق از شوری کمتری نسبت به سایر قسمت</strong><strong>‌</strong><strong>ها برخوردار باشند. در نتیجه برای مناطقی که از نظر زمین شناسی و پستی و بلندی مشابه منطقه مورد مطالعه هستند، بدون نمونه برداری و تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه می</strong><strong>‌</strong><strong>توان مشخص نمود که مناطق واقع در ارتفاعات کمتر (دشت ها) دارای شوری کم می</strong><strong>‌</strong><strong>باشند. در واقع به کمک نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های زمین شناسی (جنس سازند) و نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های لندفرم (پستی و بلندی ها) می</strong><strong>‌</strong><strong>توان میزان شوری را تخمین زد. </strong>