منطقه بندی شهری با رویکرد مدیریت بحران (مطالعه موردی: کلانشهر تهران)

Abstract

کلانشهر تهران به عنوان پایتخت سیاسی- اداری و مرکز فعالیت‌های مهم اقتصادی کشور از منظر ایمنی و حفاظت شهری ساختاری ناسالم دارد و می توان گفت که بحث ایمنی در تقسیمات شهری آن تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. این در حالی است که سوانح طبیعی متعدد از جمله زلزله این کلانشهر را تهدید می نماید. بنابراین شناخت و پرداختن به چارچوب و الگوی مشخص تقسیمات فضایی شهر جهت مدیریت کارآمد در هنگام بحران در کلانشهر تهران امری ضروری است؛ در این راستا این تحقیق در پی پاسخ به این سؤال اساسی است که چارچوب مناسب منطقه بندی شهر تهران با رویکرد مدیریت بحران چیست؟ برای پاسخ به سؤالات فوق از روش تلفیقی GIS و AHP و روش کیفی استفاده گردید. نتایج مشخص کرد که بخش‌های زیاد اما پراکنده‌ای از کلانشهر تهران در زمره مناطق با آسیب‌پذیری بالا قرار می‌گیرند به طوری که 75/16446 هکتار (23/40 درصد از کل پهنه‌های محاسباتی) از سطح شهر را مناطق با آسیب‌پذیری بالا در بر‌ می‌گیرد. علاوه بر آن نتایج مشخص ساخت که آسیب‌پذیری 25/10004 هکتار معادل 47/24 درصد از کل پهنه شهر تهران در سطح متوسطی قرار دارد. همچنین این نتیجه اساسی به دست آمد که تقسیمات اداری کنونی شهر تهران با وظایف و فعالیت‌هایی که برای کمیته‌های تخصصی سازمان‌ پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران تعریف شده‌اند، همخوانی ندارد. این امر بازنگری در تقسیمات اداری شهر تهران در ارتباط با مدیریت بحران این کلانشهر را ضروری ساخته است.