بررسی و تحلیل همدید- دینامیک ریزش برف در استان یزد

Abstract

<strong>در بیشتر مناطق کشور به ویژه در ارتفاعات بلند، نوع غالب بارش به صورت برف است که می</strong><strong>‌</strong><strong>تواند منبع اصلی تأمین کننده آب رودها، چشمه</strong><strong>‌</strong><strong>ها، سفره</strong><strong>‌</strong><strong>های آبی زیر زمینی و قنات</strong><strong>‌</strong><strong>ها محسوب شود. به سبب موقعیت جغرافیایی و شرایط توپوگرافی، ارتفاعات بلند استان یزد نیز یکی از مناطق برف</strong><strong>‌</strong><strong>خیز کشور است. هدف این تحقیق شناخت، بررسی و تحلیل همدید- دینامیک ریزش برف در استان یزد است. بدین منظور پس از شناسایی موقعیت جغرافیایی منطقه و با توجه داده</strong><strong>‌</strong><strong>های مورد نیاز، 12دوره بارشی برف در طول دوره آماری 1999تا 2011 شناسایی شدند. برای شناسایی حرکت توده هوا و بررسی سامانه</strong><strong>‌</strong><strong>های همدید به استان، از داده</strong><strong>‌</strong><strong>های برف و بارش روزانه و نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های همدید سطح زمین و ترازهای فوقانی جو، رودباد، امگا، چرخندگی و وزش رطوبتی، از پایگاه </strong><strong>NCEP/NCAR</strong><strong> استخراج و نقشه</strong><strong>‌</strong><strong>های مربوطه در محیط </strong><strong>GrADS</strong><strong> ترسیم شده است: پس از بررسی</strong><strong>‌</strong><strong>های ترمودینامیکی هوایی که استان یزد را تحت تأثیر خود قرار می</strong><strong>‌</strong><strong>دهد و مطالعه ویژگی</strong><strong>‌</strong><strong>های دینامیکی از نظر تقویت و تضعیف سامانه</strong><strong>‌</strong><strong>های فشاری و تحلیل همدید آن</strong><strong>‌</strong><strong>ها، سه الگوی همدیدی و فشاری استخراج شده است. در الگوی اول سامانه</strong><strong>‌</strong><strong>های ترکیبی شرق مدیترانه و سودانی به همراه عمیق</strong><strong>‌</strong><strong>تر شدن ناوه شرق مدیترانه و نفوذ هوای سرد از زبانه</strong><strong>‌</strong><strong>های پرفشار عرض</strong><strong>‌</strong><strong>های بالا و شمال کشور، سبب ریزش برف به ویژه در ارتفاعات استان یزد می</strong><strong>‌</strong><strong>شود. در الگوی دوم با ایجاد پدیده بلوکینگ سبب ماندگاری هوای سرد به مدت چند روز در استان به همراه ناوۀ عمیق شرق مدیترانه و دریای سرخ و فعالیت همزمان این دو توده هوای جبهه</strong><strong>‌</strong><strong>ای سبب ریزش برف و سرمای شدید در استان یزد می</strong><strong>‌</strong><strong>شود. در الگوی سوم با استقرار و نفوذ پرفشار دریای خزر و سیبری و ایجاد پدیده کم فشار بریده (سردچال) در نواحی شمالی و مرکزی ایران باعث ریزش برف در نواحی مرکزی و استان یزد می</strong><strong>‌</strong><strong>شود.</strong>