مطالعه جریان های بزرگ مقیاس درغرب خزر جنوبی با استفاده ازداده های میدانی وماهواره ای

Abstract

در این تحقیق با استفاده از داده‌های میدانی دما، شوری و چگالی دریای خزر در ایستگاه‌های نزدیک غرب خزر جنوبی، مربوط به دو گشت میدانی، به بررسی جریان‌های بزرگ مقیاس پرداخته شده است. جریان ژئوستروفیک بدلیل تعادل نیروی گرادیان فشار و نیروی کوریولی ایجاد می‌گردد و عامل اصلی در ایجاد جریان‌های بزرگ مقیاس است. پس از تجزیه وتحلیل داده‌ها، سرعت و جهت این نوع جریان‌ها با استفاده از تصاویر ماهواره ای محاسبه گردید. این تصاویر از ماهوارهAviso با تفکیک مکانی 25/0 درجه استخراج شد. محاسبات برایپنج مقطع عمودی در ناحیه غرب خزر جنوبی با استفاده از نرم افزار Excel انجام گردید و نیمرخ عمقی سرعت جریانات ژئوستروفیک در هر یک از این مقاطع بدست آمد. در ناحیه جنوب غرب خزر، متوسط اندازه سرعت این جریان‌ها برای داده‌های میدانی در فصل تابستان 85/5 سانتی‌متر بر ثانیه و در فصل زمستان 15 سانتیمتر بر ثانیه محاسبه شده است. همچنین جهت این جریان‌ها بطور متوسط در فصل تابستان 285 درجه و در فصل زمستان44 درجه به دست آمده است. با توجه به تصاویر ماهواره ای در تابستان جریان‌های پادساعتگرد تا سرعت‌های 5/4 سانتیمتربرثانیه و در زمستان جریان‌های شرق سو و پادساعتگرد با سرعت‌های تا 8 سانتیمتربرثانیه مشاهده می‌شود. اندازه سرعت جریان‌ها (بزرگی بردارها) نشان دهنده این است که در زمستان متوسط سرعت جریان‌ها بیشتر است، که از دلایل آن می‌توان به اختلاف چگالی که به علت افزایش دبی رودخانه‌ها (خصوصا ولگا)، بارش، وزش باد و ... حاصل می‌شود، اشاره کرد.