امنیت مرز، زمینه‌ساز پیشرفت کشور (با تأکید بر استان خراسان جنوبی)

Abstract

از اساسی‌ترین و مهم‌ترین نیاز افراد هر جامعه، احساس امنیت است. این مسئله برای تمامی افراد یک کشور، به‌ویژه برای شهرهای مرزی آن دارای اهمیت بسیاری است. زندگی در شهرهای مرزی به دلیل قرار گرفتن در موقعیت استراتژیک، دارای تفاوت بسیار زیادی با سایر شهرها و نیازمند توجه بیشتر نسبت به سایر نقاط است. این مناطق به دلیل همسایگی با کشورهای مجاور دارای فرهنگ بسیار نزدیکی با کشورهای هم‌جوار خود هستند چراکه رفت‌وآمدهای بین آنان برقرار است. مناطق مرزی کشور ما به دلیل کمبود امکانات از محروم‌ترین نقاط کشور است و انجام بررسی‌ها مشخص کرده که انجام کارهای غیرقانونی همچون قاچاق کالا برگرفته از امکانات است. امنیت مرزی به معنای جلوگیری از هرگونه اعمال خلاف قانون است که در طول مرزهای یک کشور و قانونی کردن تردد اشخاص و حمل‌ونقل کالا و حیوانات اهلی با رعایت ضوابط قانونی، از طریق دروازه‌های مجاز مرزی صورت می‌گیرد. امنیت مرزها، پشتوانه‌ای محکم برای امنیت با ابعاد متنوعش در داخل کشور است و هرگونه ناامنی در مرز قادر است در دستگاه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و نظامی داخل کشور اخلال ایجاد کند. منطق ژئوپلیتیکی مرز حکم می‌کند که حفاظت، حراست و پاسداری از مرزهای کشور به‌عنوان یک ارزش اساسی در راستای اعمال حق حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی در کانون سیاست‌گذاری و سیاست راهبردی قرار گیرد. وجود کانون‌های ناامن‌ساز و ضد امنیتی در درازای مرزهای ایران با همسایگانش، نگرانی‌هایی برای مرزنشینان، دولت مرکزی و مردم کشور به وجود می‌آورد. با این پیش‌زمینه می‌بایست تدابیر و تمهیداتی را در مرز شرق کشور بالأخص خراسان جنوبی که مورد مطالعاتی این پژوهش است، مطرح کرده و به بررسی آن‌ها بپردازیم. روش تحقیق در این پژوهش روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه‌ای و کمک از منابع اینترنتی است. این مقاله بر آن است تا ویژگی‌های امنیتی مرز و رابطه آن با پیشرفت کشور در تمامی ابعاد را موردبررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار دهد و در پایان نسبت به شناسایی مشکلات امنیتی مرز و راهکارها و پیشنهاد‌ها، در خصوص از بین بردن این مشکلات یا کم‌تر شدن آن، جهت پیشرفت کشور بپردازد.