استراتژی و راهبردهای توسعه در رویکرد آمایشی مناطق مرزی شرق ایران (خراسان جنوبی)

Abstract

برنامه ریزی فیزیکی یا طرح ریزی کالبدی و یا به عبارتی آمایش سرزمین ، به کلیه فعالیت های منظم و سیستماتیک گفته می شود که انسان برای سازماندهی ونظم و نسق بخشیدن به محیط کالبدی یا همان محیط جغرافیایی خود به کار می گیرد .از آنجایی که سرزمین یک منبع محدود وآسیب پذیر بوده واستفاده از آن بایدبا مدیریت درست ومنطقی سازماندهی شود ، شناخت تنگناها وتوان محیطی از ضرورت های طرح های آمایش سرزمین می باشد .در واقع آمایش سرزمین پاسخی هوشمندانه ومدیریت حفظ محیط زیست ، امنیت وتوسعه پایدارورفاه اجتماعی در مناطق مختلف جغرافیایی کشور است. آمایش مناطق مرزی عبارت است از: سازماندهی فضایی مناطق مرزی به منظور بهره وری مطلوب از این مناطق در راستای منافع ملی ودر چارچوب توسعه وامنیت کشور . استان خراسان جنوبی با وسعتی معادل 17/150797 کیلومتر مربع، 2/9 درصد از مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده که از این نظر سومین استان ایران محسوب می شود و همچنین با 331 کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان از موقعیت ژئوپلیتیکی خاصی در شرق ایران برخودار است .این استان با وجود مرز مشترک با کشور افغانستان ، منابع عظیم معدنی ، موقعیت استراتژیک در شرق کشور ، شرایط طبیعی مناسب و جاذبه های گردشگری فراوان ، متأسفانه یکی از استانهای محروم کشور به شمار می رود. این مقاله به بررسی وشناخت محیط ،توانها وسازمان دهی فضایی ،چالش ها وارائه راهکارهای مناسب مناطق مرزی شرق ایران (خراسان جنوبی ) پرداخته است . سوال اصلی مقاله این است که، مهمترین چالش ها و تهدیدات استان خراسان جنوبی چیست؟ و چه تدابیری باید در رویکرد آمایشی و برنامه ریزی و مدیریت استان اندیشید؟ هدف اصلی از این پژوهش، بررسی اسنادی –پیمایشی ، دستیابی به چارچوبی کلی ورهنما برای مطالعات دقیق ترومفصل ترآتی در این استان است .این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی وبا مطالعه اسنادی (کتابخانه ای ،مصاحبه ،اینترنت ) و مدل swotبه امکان وتوان های آمایش مناطق مرزی ، ویژگی هاوتقویت اکولوژیکی ،تجزیه وتحلیل ودر نهایت جمع بندی وارایه رویکردی برای برنامه ریزی درسطح مدیریت این مناطق پرداخته است.