ژئوپلیتیک منطقه شرق ایران

Abstract

شرق ایران با دارا بودن ظرفیت‌های ژئوپلیتیک فوق‌العاده اقتصادی، امنیتی، دسترسـی، ارتباطـات منطقه‌ای و بین‌المللی واجد کارکردهای تولیدکننده‌ی قدرت در کشور است که تاکنون مورد غفلت واقع‌شده و باوجود دارا بودن پتانسیل‌های فوق‌الذکر که دیگر مناطق ایران فاقد چنین پتانسیل‌هایی هـستند، یکـی از عقب‌مانده‌ترین مناطق کشور به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و محیطی محسوب می­گردد. توسعه‌ی آینده کشور با توجه به موقعیت جغرافیایی وابسته به طراحی سیاست‌های کارآمد و استفاده‌ی بهینه از کارکردهای این منطقه از کشور می‌باشد. ازاین‌رو، کدهای ژئوپلیتیک کشورها ناگزیر از همراهی با تحولات اقتصادی در مقیاس محلی، منطقه‌ای و جهانی است. موقعیت جغرافیایی یک کشور می‌تواند بر قدرت ملی و رفتارهای سیاسـی آن کـشور تـأثیرات متفـاوتی داشته باشد، شرق ایران با داشتن ظرفیت ژئوپلیتیک فوق‌العاده واجد کارکردهای تولید قدرت است. ظرفیت­های ژئواکونومیک این منطقه این امکان را برای ایران فراهم می­آورد تا بتواند در حوزه ژئوپلیتیک شبه‌قاره‌ی هند و جنوب آسیا، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز در راستای کدهای ژئوپلیتیک خود به نقش‌آفرینی بپردازد. تحقیق حاضر با بررسی اهمیت موقعیت ایران در نظریات ژئوپلیتیک با روش تحلیلی توصیفی به ظرفیت‌های ژئواکونومیک منطقه‌ی شرق ایران پرداخته است. نوشتار حاضر بر این فرض استوار است که راهبرد اتخاذشده از سوی ایران در منطقه­ی شرق کشور منطبق با ظرفیت‌های ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک آن منطقه نبوده و در تولید قدرت ملی ایران تأثیر لازم را نداشته است.