رویکردی نوین به توسعه مناطق جغرافیایی؛ با تاکید بر مناطق مرزی و کم برخوردار (موردمطالعه: مناطق مرزی شرق ایران)

Abstract

هر منطقه‌ی جغرافیایی از یک سری ظرفیت‌ها و پتانسیل‌هایی برخوردار است که با شناخت و شناسایی آن‌ها و کاربست ان درروند توسعه منطقه موجبات شکوفایی مناطق جغرافیایی موردنظر را به دنبال خواهد داشت. اما با نگاه حکمرانی به‌جای حکمروایی و همچنین رویکرد مدرن به‌جای پست‌مدرن و برنامه‌ریزی‌های کلاسیک به‌جای برنامه‌ریزی‌های نوین و ساختار سلسله مراتبی به‌جای ساختار شبکه‌ای شاهد هرز روی بسیاری از این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها و به‌تبع عقب‌ماندگی مناطق جغرافیایی مختلف درروند توسعه‌خواهیم بود. در حقیقت در یک ساختار سلسله مراتبی و یک نظام برنامه‌ریزی کلاسیک ،مناطق کوچک‌تر، حاشیه‌ای و کم برخوردار ذاتا و عمدا از مزایای توسعه کلان کشور محروم گشته و سال‌به‌سال دچار عقب‌ماندگی بیشتری نسبت به مناطق سطح بالاتر خواهند شد. بنابراین ، راهکار برون‌رفت از این باتلاق را باید در عبور از نظام برنامه‌ریزی کلاسیک و حرکت به سمت رویکردهای نوین سامان‌دهی فضا دانست. ازاین‌رو، مقاله حاضر معتقد است شیوه‌های نوین مدیریت فضا که شامل شاخص‌ها و پارامترهای حکمروایی مطلوب است می‌توانند مناطق جغرافیای خاص و حاشیه‌ای را به جایگاه واقعی خود در جهت توسعه همه‌جانبه رهنمون سازند. بنابراین ، تحقیق حاضر در نظر دارد مکانیسم‌های رویکردهای نوین توسعه و نقش آن‌ها در بارورسازی ظرفیت‌های واقعی مناطق جغرافیایی مختلف را نشان دهد. به‌تبع دغدغه اصلی مقاله ارتباط این رویکرد با توسعه مناطق مرزی شرق ایران است.