آب مجازی، دستاوردی نوین در حل بحران آب و تامین امنیت غذایی در ایران

Abstract

میزان بهینه واردات مواد غذایی برای کشورهای مختلف با توجه به برخورداری آن‌ها از منابع آب ، زمین های کشاورزی و سایر منابع تولید و همچنین سیاست های امنیت غذایی کشور متفاوت است .به نظر می رسد بازنگری در سیاست های مدیریت منابع آب در جهت توسعه تجارت آب مجازی بر مبنای مزیت نسبی و همکاری همه بخش ها ضروری باشد. از آنجا که تولید کشاورزی یک فعالیت پر مصرف می باشد فقدان آب مستقیماً آن را محدود می کند با این حال این امر می تواند از طریق واردات مواد غذایی از خارج جبران شود هر چند به واسطه حساسیت های سیاسی، تلاش براین بوده است که از این کار اجتناب شود. در ایران هرچند موفقیت در تولید داخلی غلات چشمگیر بوده اما با توجه به محدودیت رو به افزایش منابع آب نمی توان این روند را حفظ نمود. همچنین کم آبی اساساً در آینده بدلیل استفاده بدون برنامه ریزی و نه بدلیل کمبود آب خواهد بود. نتایج نشان می دهد که واردات مواد غذایی در ایران هنوز با هدف تجارت آب مجازی صورت نمی گیرد در صورتی که می توان با بهره گیری از الگوهای جدید جهت ارزیابی جایگاه کشور از نظر مزیت نسبی در تولید محصولات کشاورزی و تغییر سیاستهای واردات و صادرات مواد غذایی با رعایت اصول امنیت غذایی، منافع حاصل از آن را در دیگر بخش ها سرمایه گذاری کرد و با بحران آب در کشور های دچار خشکسالی به مقابله پرداخت.