مخاطرات اقلیمی و امنیت؛ موج‌های گرمایی در خراسان‌جنوبی

Abstract

در حال حاضر پدیده‌های حدی اقلیم در کانون توجه پژوهش‌گران قرار دارند زیرا خطر افزایش فراوانی، مدت و حساسیت آستانه‌های اقلیمی بهوسیله‌ی افزایش غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو افزایش یافته است. موج‌های گرمایی از مهم‌ترین بلایای آب‌و‌هوایی بوده که هر سال پیامدهای زیست‌محیطی و انسانی مخربی را در طبیعت بجای می‌گذارند. امواج گرما مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر مرتبط با اقلیم می‌باشند، همچنین استرس‌های گرمایی را افزایش می‌دهد، بنابراین یکی از عوامل بروز بحران در جوامع انسانی و محیط طبیعی بوده و منجر به بهم‌خوردن نظم محیطی می‌شود. استان خراسان‌جنوبی در پارامترهای اقلیمی از جمله موج‌های گرمایی تغییرپذیر بوده و نوسانات شدیدی دارد که از سالی به سال دیگر متفاوت است. در این پژوهش ابتدا داده‌های دمای بیشینه ایستگاه‌های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان در کل دوره‌ی آماری فراهم و سپس در محیط نرم‌افزار Matlab پایگاه داده‌ی آن مهیا شد،سپس در محیط GIS با استفاده از روش کرجینگ ساده میانیابی گردید و در نهایت با برنامه‌نویسی در نرم‌افزار Matlabکانون‌های رخداد موج‌های گرمایی شدید استان شناسایی شد. مهم‌ترین کانون رخداد امواج گرمایی استان، جنوب و جنوب‌غرب و قطب گرمایی دیگر استان بشرویه و سه‌قلعه می‌باشد.شناسایی کانون‌های بحران امواج گرما در استان می‌تواند به برنامه‌ریزی و مدیریت بحران در جوامع انسانی کمک کند.