مدیریت بهره‌برداری و تخصیص بهینه منابع آب جهت تعیین برنامه زراعی- اقتصادی الگوی بهینه کشت در منطقه رودبار الموت

Abstract

امروزه برداشت‌های بی­رویه از منابع آب زیرزمینی افت شدیدی را در کمیت و کیفیت این منابع ایجاد نموده و کشاورزی پایدار را در معرض خطر و تهدید قرار داده است. رشد بی­رویه جمعیت و نیاز به منابع آبی بیشتر در سال‌های آتی ایجاب می‌کند که راهکارهای مدیریتی در زمینه برداشت صحیح از منابع آب، تغذیه آب‌های زیرزمینی و افزایش بهره‌وری منابع آب، به‌ویژه در برنامه‌های اجرایی بخش کشاورزی تحت اولویت قرار گیرند. در این راستا بهینه­سازی مصرف آب به‌عنوان گام اولیه می‌تواند نقش مهمی را ایفا نماید. به همین منظور، هدف اصلی تحقیق حاضر تعیین الگوی بهینه کشت برای استفاده صحیح از منابع آب در منطقه رودبار الموت استان قزوین است. برای نیل به هدف فوق از مدل برنامه­ریزی کسری آرمانی و داده­های آماری سال 1391 استفاده شد. حل مدل و تحلیل داده‌ها نیز در محیط نرم‌افزاری GAMZ نسخه 9/32 صورت گرفت. نتایج نشان داد که با تخصیص بهینه منابع آب علاوه بر کاهش میزان آب مصرفی در مزارع، هزینه و نیروی کار بکار گرفته‌شده در هر هکتار از اراضی کاهش و شاخص کارایی «نسبت سود به مصرف آب» در حدود 13 درصد افزایش می­یابد.