تبیین علی رفتار جامعه پسند نوجوانان بر اساس فلسفه فراهیجانی مادر و هیجانات اخلاقی

Abstract

مقدمه: این پژوهش با هدف تبیین علی رفتار جامعه پسند بر مبنای فلسفه فراهیجانی مادر و هیجانات شرم و گناه انجام شد. روش: طرح پژوهش، توصیفی، از نوع همبستگی است. جامعة آماری شامل کلیه دانش‌ دوره دوم متوسطه شهر شیراز در سال تحصیلی 1396-1395 به همراه مادران آن‌ها بود. شرکت‌کنندگان در پژوهش 508 دانش‌آموز (257 دختر و 251 پسر) به همراه مادرانشان بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری عبارت بودند از پرسشنامه فلسفه فراهیجانی والدین (ایولینی،‌ 2006)، که به‌وسیله مادران تکمیل شد، مقیاس گرایش به شرم و گناه (کوهن و همکاران، 2011) و ابزار گرایش‌های جامعه‌پسند (کارلو و راندال، 2002)، که به وسیله فرزندان تکمیل شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها باروش مدل‌یابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار AMOS انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که مدل نهایی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. یافته‌های حاصل از بررسی فرضیه‌های پژوهش نشانگر آن بود که هدایت‌گری هیجانی مادر، اثر مستقیم و مثبتی بر رفتار جامعه‌پسند و هیجانات گناه و شرم دارد. همچنین، هیجان گناه و شرم اثر مستقیم و مثبتی بر رفتارهای جامعه‌پسند نشان دادند. بر اساس یافته‌های پژوهش، هیجان گناه و شرم در رابطه بین مولفه هدایت‌گری فلسفه فراهیجانی مادران و رفتار جامعه‌پسند نوجوانان، نقش واسطه‌ای داشتند. مولفه پذیرش/آگاهی فراهیجانی مادر، بر هیچ‌یک از متغیرهای پژوهش اثرگذار نبود. نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشانگر اهمیت هیجانات اخلاقی در رفتار جامعه‌پسند است.