بررسی عوامل موثر بر زمان توقف اتوبوسها در ایستگاه‌ها و پیش‌بینی آن در سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی شهر تهران

Abstract

سیستم اتوبوسرانی یکی از مهمترین سیستم‌های حمل و نقل درون شهری است. استفاده بهینه از امکانات موجود این سیستم و افزایش رضایت استفاده‌کنندگان آن بدون برنامه‌ریزی امکان پذیر نمی‌باشد. زمان توقف اتوبوسها در ایستگاه‌های مسیر، یکی از پارمترهای تاثیرگذار بر کیفیت برنامه‌ریزی حمل و نقل در این سیستم‌ها محسوب می‌شود. شناسایی عوامل موثر بر زمان توقف اتوبوسها در ایستگاه‌ها و پیش‌بینی دقیق آن علاوه بر ارائه برنامه‌های دقیقتر، منجر به ارائه سیاستهای مناسبی جهت کاهش زمان توقف و افزایش رضایت مسافران سوار بر وسیله نقلیه و منتظر در ایستگاه‌ها می‌شود. در این مقاله، با مطالعه سیستم اتوبوسرانی شهر تهران، عوامل بالقوه موثر بر زمان توقف اتوبوسها در ایستگاه‌ها شناسایی شده و با استفاده از تحلیل رگرسیونی تاثیر بخشی از عوامل شناسایی شده مانند تعداد مسافران سوار و پیاده شده بر زمان توقف اندازه‌گیری شده است. برازش توابع مختلف بر داده‌های جمع‌آوری شده از سیستم اتوبوسرانی شهر تهران، مناسبترین تابع جهت پیش‌بینی زمان توقف را نتیجه داده است. همچنین بررسی میکروسکوپی فرایند توقف و تحلیل آماری پارامترهای موثر بر آن مانند زمان و تعداد مسافران سوار و پیاده شده منجر به توسعه مدل شبیه‌سازی گسسته پیشامدی از فرایند توقف اتوبوسها در ایستگاهها شده است. از مدل شبیه‌سازی طراحی شده جهت بررسی تاثیر سیاستها و عوامل دیگری که امکان مطالعه آنها بر اساس داده‌های جمع‌اوری شده نمی‌باشد، از قبیل نحوه پرداخت کرایه و .. بر زمان توقف استفاده شده است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد تغییر در نحوه پرداخت کرایه از سیستم بلیط کاغذی به پرداخت الکترونیکی حدود 23 درصد زمان توقف اتوبوسها را در ایستگاه‌ها کاهش می‌دهد.