ارزیابی کارایی مدل‌های نظری آبشویی املاح خاک در دشت آزادگان

Abstract

شوری منابع آب و خاک یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش عملکرد گیاهان در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که رشد و توسعه گیاهان را محدود می­نماید. یکی از راهکارها برای غلبه بر مشکل شوری خاک، آبشویی آن است. ارزیابی مقدار آب مورد نیاز در این فرآیند، صرفه‌جویی در مصرف آب و استفاده بهینه از منابع آبی به‌منظور مدیریت صحیح آب از پراهمیت­ترین موارد در اجرای آبشویی است. هدف از این پژوهش، بررسی مدل‌های نظری برای شبیه‌سازی شوری نهایی و مقایسه آن با مقادیر واقعی بود. بدین منظور آزمایش­های اصلاح خاک­های شور و سدیمی در منطقه جفیر در دشت خوزستان به­روش مزرعه­ای از طریق استوانه­های مضاعف انجام پذیرفت. در تمام آزمایش­ها، آبشویی به روش غرقاب متناوب تا عمق 150 سانتی‌متر خاک با کاربرد 100 سانتی‌متر آب آبشویی و تناوب 25 سانتی‌متری صورت پذیرفت. چهار مدل نظری آبشویی شامل سری مخازن (SRM)، مدل حل عددی (NM)، مدل ستون پیوسته (TPTM) و مدل مخزن با مجرای فرعی (SRBM) به‌منظور پیش­بینی شوری نهایی خاک و مقایسه آن با مقادیر واقعی انتخاب شدند. نتایج نشان داد دو مدل سری مخازن و مخزن منفرد کارایی بیشتری داشته­اند. در نهایت، هرچند که به ازای عمق‌های مختلف آب آبشویی، عملکرد مدل‌های مورد بررسی متفاوت بوده، لیکن با توجه به پایین‌تر­ بودن آماره‌های RMSE و RMSEn در مدل­ سری مخازن نسبت به سایر مدل­ها، این مدل برای پیش‌بینی نتایج حاصل از آبشویی و اصلاح خاک منطقه مورد مطالعه مناسب­تر بوده و شوری نهایی را با دقت بیشتری برآورد می‌کند.