مقایسه برخی روش‌های تعیین الگوی توزیع زمانی بارش جهت برآورد سیلاب‌های شهری؛ مطالعه موردی بابلسر

Abstract

تغییرات شدت بارندگی در طول زمان پیشروی رگبار، تاثیر به سزایی در شکل هیدروگراف و زمان وقوع دبی پیک سیلاب‌های ناشی از بارش دارد. یکی از ورودی‌های مهم مدل‌های شبیه‌سازی سیلاب‌‌های ناشی از بارندگی در حوضه‌های شهری، الگوی توزیع زمانی بارش است که در بخش شبیه‌سازی بارش- رواناب کاربرد داشته و مشخصات هیدرولیکی جریان در مجاری آبروی شهری اعم از روباز و زیرزمینی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. روش‌های متعددی برای تعیین الگوی توزیع زمانی بارش ارائه شده است. در این تحقیق از روش‌های ین وجاو، شیکاگو و بلوک‌های ساختگی استفاده شد. به دلیل درصد سطوح نفوذناپذیر زیاد و کوچک بودن حوضه شهری بابلسر، رگبار طرح 2 ساعته با دوره بازگشت 10 سال مورد بررسی قرار گرفت. 329 رگبار پیوسته از گراف‌های بارندگی بین سال های 1966 تا 1998 استخراج گردید. رگبارها به 5 دسته کوچکتر از 6 ساعت، 6 تا 12 ساعت، 12 تا 18 ساعت، 18 تا 24 ساعت و بزرگ‌تر از 24 ساعت تفکیک شدند. دسته منحنی‌های شدت- مدت- فراوانی با استفاده از داده‌های بارندگی ثبت شده محاسبه و ترسیم شدند. زمان اوج‌گیری رگبار (نسبت ) در روش ین و چاو محاسبه گردید و از آن به جای ضریب پیشروی رگبار (r) در روش شیکاگو استفاده شد. در روش بلوک‌های ساختگی نیز برای تعیین مرکز زمانی رگبار استفاده شد. نتیجه تحقیق حاضر بر این نکته تاکید می‌کند که در صورت وجود داده‌های بارندگی مناسب، روش ین وچاو می‌تواند به عنوان روشی مطمئن جهت تعیین زمان وقوع اوجگیری رگبار در یک ایستگاه یا منطقه مورد استفاده قرار گیرد.