طرح انسداد مرزی استان آذربایجان‌غربی و راهکارهای افزایش کارایی آن

Abstract

استان آذربایجان غربی با دارا بودن بیش از 850 کیلومتر مرز مشترک با سه واحد سیاسی مستقل ترکیه، عراق و آذربایجان و دو واحد سیاسی خودمختار جمهوری نخجوان آذربایجان و کردستان عراق، دچار مسائل متعدد مرزی می‌باشد، که در این راستا، گسترش لجام‌گسیختۀ قاچاق و فعالیت گروه‌های اشرار و معارض، از جمله چالش‌های اساسی این بخش از سرزمین ایران می‌باشد. از این روی، نیروی انتظامی استان آذربایجان غربی در اوایل سال 1386، با فعال نمودن هنگ‌های مرزی خود، اقدام به اجرای طرح تشدید اقدامات کنترلی (انسداد) در مرزهای استان کرد. در همین ارتباط، سؤالی که مطرح می‌باشد این است که برای افزایش کارایی و تداوم موفق طرح، چه تمهیدات و راهکارهایی ضروری به نظر می‌رسد؟ جهت دستیابی به پاسخ سؤال مزبور، اقدام به بررسی اسناد و گزارشات موجود در هنگ‌های مرزی و دایرۀ قاچاق کالا و ارز شد. از سوی دیگر، روش مشاهده و مصاحبه هم در برنامۀ کاری قرار داشت. نتایج حاصل از مطالعات اسنادی و پیمایشی، حاکی از آن است که با اجرای طرح انسداد در مرزهای استان پس از گذشت 5 سال، تغییرات مثبت و محسوسی در روند رو به کاهش پدیدۀ قاچاق و فعالیت گروه‌های اشرار و معارض قابل مشاهده می‌باشد. اما با این وجود، مشکلاتی بر سر راه تداوم این طرح وجود دارد که بسیاری از این مسائل، ناشی از کاستی‌های موجود در چارچوب سازمانی مرزبانی و نیروی انتظامی استان، سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی و جوامع محلی می‌باشد که در این نوشتار به صورت جداگانه، این مشکلات، آسیب‌شناسی و راهکارهای مربوطه ارائه شده است.