تأثیر حامل‌های انرژی و برآورد افزایش قیمت آن در بخش‌های اقتصادی کشور

Abstract

با توجه به اهمیت و نقش انرژی در مراحل مختلف آماده‌سازی آب برای مصارف تولیدی، خدماتی و خانگی، بسیاری از پژوهشگران معتقدند که تغییر قیمت حامل‌های انرژی، میزان استفاده از آب به‌ویژه آب‌های زیرزمینی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی سناریوهای مختلف تغییر قیمت حامل‌های انرژی بر مصارف آب صورت گرفت. نتایج مطالعه بر مبنای الگوی تعادل عمومی پویا، بر اساس سال پایه 1390 و سناریوسازی برای ده سال آتی برآورد شده است. بر اساس نتایج مطالعه، با افزایش 100 درصدی قیمت تمامی حامل‌های انرژی، قیمت آب در سال پایه، 42/4 درصد افزایش می‌یابد. سهم فرآورده‌های نفتی، برق و گاز در تغییر قیمت آب به ترتیب 18/72، 7/17 و 12/10 درصد است. در بین حامل‌های انرژی مختلف، افزایش قیمت فرآورده‌های نفتی بیشترین تأثیر را بر قیمت آب و کاهش تقاضای آب در اکثر فعالیت‌های اقتصادی دارد. در تمامی سناریوهای مورد بررسی، درصد کاهش مصرف آب، با مقداری نوسان در طول دوره کاهش می‌یابد. مقدار متغیرها به مسیر بدون اعمال شوک باز می‌‌شود و به تدریج اثر شوک اعمال‌شده از بین می‌رود. در نرخ‌های پایین‌ترِ شوک قیمتی، واکنش افزایش قیمت آب و کاهش مصرف آن به افزایش قیمت حامل‌های انرژی، به‌طور تصاعدی کاهش می‌یابد. در مجموع در وضعیت موجود، درصد تغییر تقاضای آب در نتیجه تغییر قیمت حامل‌های انرژی چندان قابل توجه نیست که یکی از علل این مسئله، پایین بودن سطوح فعلی قیمت است؛ اما در زیر بخش زراعت و باغداری از بخش کشاورزی، مقدار کاهش مصرف آب، قابل تأمل است.