بررسی میدانی ضریب حداکثر تقاضا در شبکه‌های توزیع آب روستایی (شمال شرق خوزستان)

Abstract

آگاهی از نوسانات زمانی کوتاه مدت تقاضا در شبکه‌های توزیع آب آشامیدنی، از ابتدایی‌ترین الزامات طراحی و بهینه‌سازی یک شبکه است. اصولاً ظرفیت شبکه برای تعیین قطر خطوط لوله در بخش‌های مختلف آن با توجه به ضرورت توانایی سیستم در توزیع آب در شرایط حداکثر تقاضا، با اعمال ضریب حداکثر در متوسط تقاضای روزانه به‌دست می‌آید. شواهد موجود نشان می‌دهد که الگوی روزانه تقاضا که ضریب حداکثر تقاضای شبکه از آن نتیجه می‌شود، در اثر عوامل بسیار متفاوتی که مهم‌ترین آنها تعداد مشترکان است، از یک منطقه به منطقه دیگر، متغیر بوده و بیشتر مراجع و استانداردهای معتبر با تأکید بر لزوم محلی سازی این الگو، ضرایب حداکثر تقاضای روزانه، ساعتی و ضریب حداکثر خاص خود را پیشنهاد نموده‌اند. این پژوهش با توجه به اهمیت مطالعات منطقه‌ای روی ضرایب حداکثر، برای یک گروه از شبکه‌های روستایی در منطقه شمال شرق استان خوزستان انجام شد. پس از نصب جریان‌سنج‌های ثبات از نوع الکترومغناطیس با حداکثر خطای 3/0 درصد و اندازه‌گیری جریان تقاضا در فواصل زمانی 5/7 دقیقه به‌مدت یک‌سال، الگوی روزانه تقاضا و ضرایب حداکثر به‌دست آمد. تفاوت قابل ملاحظه بین ضرایب حداکثر نتیجه شده از این تحقیق با معیارهای پیشنهادی استانداردها و مراجع ملی و بین المللی، اهمیت منطقه‌ای کردن ضرایب حداکثر را به‌وضوح نشان می‌دهد. برای مثال، در خصوص کوچک‌ترین شبکه مورد مطالعه، ضریب حداکثر پیشنهادی استاندارد ملی 3-117، 3/27 درصد کمتر از ضریب حداکثر واقعی به‌دست آمده در پژوهش حاضر است. همچنین نتایج نشان داد که محاسبه ضرایب حداکثر، بدون توجه به اثر منفی تلفات فیزیکی آب به‌حساب نیامده، می‌تواند ضرایب حداکثر را بین 5/14 تا 5/24 درصد نسبت به واقعیت کاهش دهد.