ارزیابی عوامل مؤثر بر مصرف آب شرب خانوار و پیش‌بینی تقاضای آن: روش داده‌های تابلویی

Abstract

روند افزایشی تقاضا برای آب در همه مناطق جهان مسئله‌ای اجتناب ناپذیر است. با توجه به رشد جمعیت، گسترش صنعت، بالارفتن سطح بهداشت و رفاه عمومی، سرانه منابع تجدید شونده مانند آب، رو به کاهش است. دراین تحقیق تقاضای آب از تابع مطلوبیت استون-گری استخراج و با استفاده از روش اقتصاد سنجی مدل اثرات تصادفی برآورد شد. داده‌ها به‌صورت تابلویی و سالانه بوده و مربوط به 266 خانوار شهر نیشابور طی دوره زمانی 1382 تا 1386 بود. با استفاده از متغیرهای قیمت متوسط، درآمد سرانه، شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی و متوسط درجه حرارت هوا، تابع تقاضای آب شرب خانوار برآورد شد. نتایج نشان داد که کشش قیمتی0/15- ، کشش درآمدی0/15 و کشش متقاطع 0/00025- است. بررسی‌ها در مجموع، کم کشش بودن تقاضای آب خانوار نسبت به درآمد و قیمت و نیز مکمل بودن آب با سایر کالاها را تأیید نمود. به علاوه متوسط دمای هوا در مدل برآورد شده معنی‌دار نبود. به‌منظور پیش‌بینی مصرف آب، سه سناریو مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بیانگر آن بود که اگر قیمت آب برای سالهای آینده افزایش نیابد، با افزایش درآمد سرانه، مصرف سرانه آب خانوار افزایش می‌یابد. اما در صورت افزایش تعرفه‌ها در سالهای آینده، مصرف سرانه آب خانوار در شبانه روز کاهش خواهد یافت.