ارائه ساختاری به‌منظور برنامه‌ریزی بلند مدت بهینه بهره‌برداری تلفیقی

Abstract

کمّیت و کیفیت منابع آبی قابل دسترس به‌عنوان مهم‌ترین فاکتور محدود کننده توسعه در اکثر مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان محسوب می‌شوند. مدیریت در استفاده تلفیقی از منابع آب، یکی از مهم‌ترین گزینه‌هایی است که می‌تواند به‌منظور بهره‌برداری بهینه از منابع آبی قابل دسترس، مفید و مؤثر واقع شود. در این تحقیق به‌منظور برنامه‌ریزی بلند مدت بهره‌برداری تلفیقی، مدلی با هدف حداقل نمودن میزان عدم تأمین نیاز سیستم با توجه به منابع آبی موجود تدوین گردید. در این راستا محدودیتهای در نظر گرفته شده برای مدل‌سازی شامل محدودیت برداشت از منابع، اولویتهای مصرف در مناطق و بخشهای مختلف، طرحهای انتقال آب بین حوضه‌ای و میزان تقاضای سیستم برای یک دوره 30 ساله بودند. به‌منظور همگرایی سریع‌تر مدل تدوین شده از مدل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک مرحله‌ای استفاده شد. با توجه به نتایج مدل بهینه‌سازی، دستورالعمل‌های بهره‌برداری از منابع آب سطحی و زیرزمینی به تفکیک برای مصارف شرب و کشاورزی به‌ترتیب به‌صورت سالانه و ماهانه برای سه افق کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به نحوه مطلوبی تدوین شد و مورد صحت‌سنجی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان‌دهنده کارایی بالای سیاست‌های ارائه شده در جهت بهبود پتانسیل‌های آبی منطقه و جلوگیری از تلفات بی‌رویه آب در نتیجه استفاده نامطلوب از آن در اراضی کشاورزی و افزایش پایداری در سیستم آب زیرزمینی بود.