تعیین الگوی کشت بهینه با استفاده از الگوریتم بهینه‌سازی چندهدفه غیرخطی فازی: مطالعه موردی

Abstract

افزایش بهره‌وری استفاده از منابع به‌کمک بهینه‌سازی الگوی کشت محصولات زراعی، یک راهکار مناسب برای توسعه بخش کشاورزی است. در این تحقیق با استفاده از الگوی برنامه‌ریزی چندهدفه غیرخطی فازی امکان تحقق آرمان‌های حداکثر کردن بازده برنامه‌ای در مصالحه با اهداف کاهش مصرف آب، حداقل کردن مصرف کود شیمیایی، حداقل کردن ریسک تولید و افزایش منافع اجتماعی از طریق افزایش سطح اشتغال نیروی کار در الگوی کشت شهرستان مرودشت استان فارس بررسی شد. در این روش با هدف حداکثر شدن جمع موزون مقادیر اهداف فازی، سطح زیر کشت محصولات به‌گونه‌ای بهینه‌سازی می‌شود که قادر به تأمین اهداف یاد شده در بازه حد تحمل تعریف شده برای آنها باشد. هر چند در بسیاری موارد امکان تحقق کامل این آرمان‌ها در الگوی چندهدفه در مقایسه با الگوهای تک‌هدفه وجود ندارد، ولی درنظر گرفتن برآیند نتایج و اختصاص وزن مربوطه به هر یک از اهداف از سوی تصمیم‌گیرنده که در قالب تابع مسافت مرکب آرمانی نمایان می‌شود، نشان داد که الگوی چندهدفه نسبت به الگوی جاری و حتی الگوهای تک‌هدفه با انجام مصالحه بین آرمان‌های چندگانه، برتری دارد. اجرای این الگو در مناطق مورد مطالعه علاوه بر کاهش مصرف آب و کود شیمیایی، افزایش بازده برنامه‌ای و کاهش ریسک را نیز در بر دارد.