مدیریت آب شهری با لحاظ پساب و رواناب به‌عنوان منابع جدید آب (مطالعه موردی شهر تهران)

Abstract

شهر تهران مثل بسیاری از کلان شهرهای دنیا با افزایش تقاضا برای آب شیرین و محدودیت منابع آب مواجه است. در این مقاله بازیافت و استفاده مجدد از پساب به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های مناسب و دارای تجارب موفق در زمینه مدیریت آب شهری در شهرهای مختلف دنیا، برای حل مشکل تأمین آب و دفع فاضلاب شهر تهران مطرح و اثرات اقتصادی و محیط زیستی آن به‌عنوان نتیجه بیان شد. در ابتدا پس از شناخت مصرف‌کنندگان عمده آب در شهر تهران، به بررسی کمیّت و کیفیت آب مورد نیاز آنها بر اساس استانداردهای موجود برای کاربری‌های متفاوت پرداخته شد و سپس منابع تأمین آب موجود شامل شبکه آبرسانی شهری (آب انتقالی از سدهای مجاور شهر)، آب زیرزمینی، روانابهای سطحی واقع در مسیل‌های اصلی داخل شهر و پساب خروجی از تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، از لحاظ کمّی و کیفی مورد تحلیل قرارگرفت. پس از تعریف شبکه مصرف کننده- تولیدکننده برای شهر تهران، در مرحله اول امکان انتقال آب از یک تولید کننده به یک مصرف کننده از لحاظ کیفی در سه وضعیت 1- موجود، 2- بهبود یافته و 3- ایده‌آل مورد ارزیابی قرار گرفت. در مرحله دوم با توسعه یک مدل بهینه‌سازی خطی با هدف کمینه کردن هزینه‌ها، نحوه تأمین و تخصیص آب هر مصرف‌کننده (محل تأمین و میزان آبدهی) تعیین شد. با اجرای مدل می‌توان نتیجه گرفت که ارتقای عملکرد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و کنترل کیفی روانابهای سطحی به‌منظور جایگزینی این دو منبع با آبهای زیرزمینی و آب انتقالی از سدهای اطراف، در مورد مصارفی که قابلیت استفاده از پساب تصفیه شده را دارند از جمله آبیاری پارکهای جنگلی و فضای سبز داخل شهر و همچنین صنایع، اثرات اقتصادی و محیط زیستی مثبتی به‌همراه خواهد داشت.