بررسی غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی سواحل دریای خزر در ایران

Abstract

در این مقاله، به بررسی غلظت فلزات سنگین نظیر آلومینیم، کادمیوم، مس، سرب، نیکل و روی ناشی از فعالیتهای صنعتی و اقتصادی در رسوبات ساحلی در طول سواحل ایرانی دریای خزر پرداخته شده است. بدین منظور تعداد چهارده ایستگاه نمونه‌برداری با فواصل تقریبی 45 تا 55 کیلومتر از یکدیگر در طول سواحل انتخاب و نمونه‌برداری از رسوبات ساحلی در تابستان سال 1384 صورت گرفته است. نمونه‌ها پس از انتقال به آزمایشگاه خشک و دانه‌بندی گردیده و از هر نمونه دانه‌هایی با ابعاد 0/355، 0/212و 0/075 میلی‌متر به اضافه یک نمونه کلی از هر ایستگاه (جمعاً 56 نمونه) جهت بررسی میزان فلزات سنگین در آنان انتخاب گردیدند. آماده‌سازی نمونه‌ها با استفاده از روش استخراج با اسید استیک سرد و تجزیه و تحلیل آنها توسط دستگاه آی سی پی انجام گردید. غلظت فلزات سنگین در رسوبات ساحلی ایستگاههای نمونه‌برداری یکنواخت نبود و اختلافات زیادی در میانگین غلظت آنها در ایستگاههای مختلف نمونه‌برداری مشاهده شد. رسم نمودار باکس و ویسکر نیز وجود اختلاف در غلظت آلودگی را در سطح ایستگاههای مختلف نمونه‌برداری نشان می‌دهد. به کارگیری راه‌حلهای آماری تحلیل ممیزی نشان می‌دهد که هر شش فلز سنگین مورد مطالعه دارای غلظتهای آماری بالا و منحصر به فردی در محل ایستگاههای مختلف نمونه‌برداری در طول ساحل می‌باشند. وجود غلظتهای بالای فلزات سنگین در رسوبات ساحلی دریای خزر ناشی از تخلیه میزان قابل توجهی از آلاینده‌های انسانی در محل و یا در نزدیکی ایستگاههای نمونه‌برداری به دریا می‌باشد.