اثر تجمعی لجن فاضلاب بر برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک

Abstract

لجن فاضلاب مقدار نسبتاً زیادی مواد آلی و املاح دارد که بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیر می‌گذارد و در صورت استفاده بهینه می‌تواند به‌عنوان یک کود ارزان قیمت مورد استفاده قرار گیرد. در ایران مطالعات در زمینه تأثیر لجن فاضلاب بر خواص شیمیایی خاک تا حدودی انجام گرفته است ولی تحقیقات بر روی خواص فیزیکی خاک اندک است. در این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر تجمعی لجن فاضلاب بر هدایت هیدرولیکی، جرم مخصوص ظاهری، پایداری خاکدانه، نفوذ آب در خاک، EC و pH خاک، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار (صفر، 22/5×1, 22/5×2, 22/5×3, 45×1, 45×2 و 45×3 تن در هکتار لجن فاضلاب) در سه تکرار به‌مدت سه سال انجام گرفت. پس از اعمال تیمار‌ها در سال سوم، خواص فیزیکی و شیمیایی خاک اندازه‌گیری گردید. با افزایش سطح لجن، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک، نفوذپذیری، پایداری خاکدانه و EC خاک افزایش و وزن مخصوص ظاهری کاهش یافت. همبستگی معنی‌داری بین مقدار لجن و خصوصیات فیزیکی وجود داشت. در تجزیه به عاملها، مقدار لجن و کلیه خصوصیات فیزیکی خاک با ضرایب بالا در عامل اول یعنی عامل خواص فیزیکی که بیش از 71 درصد واریانس را توجیه می‌کند، حضور یافتند که نشان‌دهنده تأثیر زیاد لجن بر خواص فیزیکی خاک بود. در عامل دوم که عامل pH یا عامل خصوصیات شیمیایی خاک است، فقط pH دارای ضریب بالا بود. عامل دوم 17درصد از واریانس موجود را توجیه نمود و هیچ رابطه‌ای با خواص فیزیکی خاک نشان نداد.