ارزیابی آلودگی چاه‏‏ها‏ی آب شرب شهر قم به نیترات طی سال‏های 1385-1392

Abstract

<strong>آب‏های زیرزمینی یگانه منبع تأمین آب برای میلیون‏‏ها‏ نفر در جهان است و آلوده شدن آنها تأثیرات عمده‏ای بر سلامت انسان‏‏ها‏، فعالیت صنایع، کشاورزی و محیط زیست دارد. آب شرب شهر قم از طرح‏‏ها‏ی انتقال آب از حوضه‏‏ها‏ی مجاور و چاه‏‏ها‏ی شرب حفر شده در محدوده شهر تأمین‏ می‏شود. کمبود منابع تأمین آب و‏‏ ‏نیاز آبی شدید در شهر باعث شده چاه‏‏ها‏ی شرب داخل شهر نقش مهمی که در گذشته در تأمین آب شرب شهر داشته اند، کماکان حفظ کنند. نیترات به‌عنوان آلاینده‌ای گسترده و متداول آب زیرزمینی از فعالیت‏‏ها‏ی انسانی و شهری منشاء‏ می‏گیرد. آلودگی ‏‏آب‏های زیرزمینی ممکن است برای سال‏‏‏ها‏‏،‏‏ غیر قابل تشخیص باشد. احیای آبخوان‏های آلوده مشکل‏‏،‏‏ پر هزینه‏‏،‏‏ و در برخی اوقات غیر ممکن است. به‌منظور ارزیابی غلظت نیترات چاه‏های آب شرب شهر قم از نتایج آنالیز 600‏‏ ‏نمونه آب‏ که توسط شرکت آب و فاضلاب قم در طی سال‏‏ها‏ی 1385 تا 1392 برداشت شده،‏ ‏استفاده شد. در این آنالیزها 136 نمونه آلوده وجود داشت. همچنین به منظور اطمینان از نتایج آزمایش‏‏ها‏ی شرکت آب و فاضلاب و تعیین محل ‏‏ها‏له آلودگی در آذر ماه 1392 از 27 حلقه چاه عمیق در محدوده شهر نمونه‌برداری و آلاینده‏‏ نیترات در آزمایشگاه معتمد اندازه‌گیری شد. در این نمونه‌برداری میانگین غلظت نیترات نمونه‏ها 74‏ ‏میلی‌گرم در لیتر و انحراف از معیار آنها 37 میلی‌گرم در لیتر به‌دست آمد و آلودگی به‌نیترات در‏ 19 نمونه (‏70 درصد ‏نمونه‏ها)‏ مشاهده شد. نتایج نشان داد که آبخوان قم در محدوده شهر قم به‌صورت گسترده به نیترات آلوده‏ می‏باشد.</strong>