تعامل عوامل نوایی در برجسته‌سازی هجاها در واژه‌های فارسی

Abstract

در مقاله حاضر، اثر سه عامل تکیة واژگانی، تکیة زیروبمی و جایگاه نوایی هجا را بر برجسته­سازی هجاها در واژه­های چندهجایی فارسی بررسی کردیم. نتایج اندازه­گیریِ فرکانس پایه نشان داد که هجای پایانی واژه به‌عنوان هجای تکیه­بر، محل دریافت تکیة زیروبمی است و هجاهای دیگر تغییرات زیروبمی مؤثر برای برجسته­سازی هجاها ندارند. نتایج مربوط به شدت انرژی نشان داد که شدت انرژی مانند فرکانس پایه هم‌بسته آکوستیکی تکیة زیروبمی است و تکیه یا جایگاه هجا تأثیری بر الگوی تغییرات شدت انرژی هجاها ندارد. نتایج در دیرش نشان داد که دیرش هجاهای بدون تکیۀ آغازی نسبت به هجاهای تکیه­بر پایانی بیشتر است. همچنین، دیرش هجاهای تکیه­بر پایانی نسبت به هجاهای بدون تکیۀ میانی بیشتر است. به­علاوه اختلاف دیرش این هجاها با یکدیگر، برخلاف دو پارامتر فرکانس پایه و شدت انرژی، در بافت آهنگی و غیرآهنگی نیز مشاهده می­شود. نتایج این تحقیق نشان داد که دیرش در زبان فارسی، برخلاف فرکانس پایه و شدت انرژی، هم‌زمان هم‌بسته آکوستیکی دو عامل نوایی تکیۀ واژگانی و جایگاه هجاست که با تعامل با یکدیگر میزان برجستگی هجاها را در واژه­های چندهجایی فارسی مشخص می‌کنند.