مقاوم سازی ساختار فضایی در طراحی ساختمانها با معیارهای پدافند غیرعامل

Abstract

امروزه می توان با بکارگیری اقدامات موثر و کاربردی و حتی الامکان کم هزینه و چند منظوره در مرحله قبل از بحران، به میزان زیادی از شدت و گستردگی خسارات و تلفات ناشی از خطرات ( نظامی و غیر نظامی – طبیعی ) کاست. از مهمترین این اقدامات، استفاده از اصول پدافند غیرعامل به عنوان راه حلی جهت کاهش خطرپذیری در برابر خطرات مختلف و افزایش کارایی هنگام روبرو شدن با خطر است که باید در سطوح مختلف برنامه ریزی و از جبنه های مختلف منطقه ای، شهرسازی و معماری مورد توجه قرار گیرد. معماری و شهرسازی به عنوان یک واسطه، قدرت دفاعی را بالا می‌برد و در ارضای نیاز به امنیت در سلسله مراتب پله‌ای مازلو اثر مثبت داشته و باعث بقای انسان می‌گردد. در “اکستیکس”، واژه “دفاع” در مقابل “دشمن” (تهدیدات انسان ساز) و واژه “ایمنی و حفاظت” در مقابل تهدیدات طبیعی بکار می‌رود. با این رویکرد روانشناسانه به معماری و شهرسازی، بحث ایمنی و امنیت باید در کلیه سطوح برنامه ریزی و طراحی، از موضوعات کلان شهرسازی تا معماری ، فضاهای باز شهری و جزئیا‌ت فنی مد نظر قرار گیرد. در ابتدا خلاصه ای از مبحث طراحی فضاهای شهری ( بخصوص فضاهای باز و منظر شهری) و موارد تاثیر گزار در طراحی آن آورده شده است، سپس به تعریف واژه پدافند غیرعامل پرداخته و پس از آن اصول و الگوهای اصلی مد نظر در پدافند غیر عامل که به نحوی در طراحی و برنامه ریزی معماری و به طور خاص معماری منظر شهری کاربرد دارند مطرح گردیده، سپس الزامات و تمهیدات برنامه ریزی و طراحی معماری منظر شهری به گونه ای که اصول پدافند غیرعامل در آنها مورد توجه قرار گرفته شده باشد ارائه گردیده و توصیه هایی در زمینه احجام و المانهای پیرامونی،طراحی پلان( محوطه و فضای سبز)، نماها، دسترسیهای عمده و سیرکولاسیون داخلی مطرح شده است. این مطالعه با توجه به مطالب مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان با عنوان پدافند غیرعامل ارائه شده است. در انجام این تحقیق و جمع آوری مطالب روش کتابخانه ای بکار رفته است. در روش کتابخانه ای از منابع مختلف بین المللی و داخلی، پایگاههای اینترنتی معتبر و تجارب کشورهای پیشگام در رابطه با پدافند غیرعامل و معماری منظر شهری استفاده شده است. این مسئله آنقدر مهم است که گزاف نگفته ایم اگر که مسوولین گرایشی از معماری را به این نام به وجود آورند .امید است که این مقاله گامی در جهت رشد توان دفاعی کشور جمهوری اسلامی ایران در برابر تهدیدات روز افزون دیگر کشور ها و همچنین قدمی هر چند کوچک در راه سیدن به اهداف جنبش نرم افزاری باشد .در ضرورت و اهمیت مسئله می توان این را گفت که هدف از طرح این موضوع رسیدن به ضوابط و الزاماتی است که در ساخت اماکن و تاسیسات نظامی و غیر نظامی به کار ببریم تا با حداقل امکانات حداکثر مقاوت را بدست آوریم . همچنین چگونگی بهره برداری از فنون دفاع غیر عامل جهت بازسازی مناطق آسیب دیده با هزینه و در زمان کمتر.