پدافند زیستی و آلودگی در مدیریت منابع آب ناجا – مطالعه موردی محدوده استان تهران

Abstract

تامین آب سالم جهت اهداف شرب و بهداشتی در مراکز ناجا و پلیس کشور که وظیفه حفظ و حراست از امنیت را بر عهده دارند، از حساسیت بالایی برخوردار است. در موارد بحرانی، این مساله حادتر بوده و نیروی انتظامی باید توان مقابله با تهدیدات را در کلیه مواقع با مدیریت منابع آب خود داشته باشد. بدیهی است جهت ایجاد یک سیستم پدافندی مؤثر ارزیابی و شناسایی ریسک‌ها و پتانسیل‌های خطر از اهمیت بسزایی برخوردار است. در مطالعات حاضر تجزیه و تحلیل کمی پدافند غیرعامل در منابع آب ناجا با استفاده از روش WSASTIC صورت پذیرفت. در این مطالعات 11 مرکز اصلی از مراکز ناجا در محدوده استان تهران مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی نتایج نمره دهی کمی در شاخص ریسک WSASTIC در مراکز ناجا نشان داد که کلیه مراکز مورد مطالعه در طبقه ریسک "متوسط کم" و "متوسط زیاد" قرار دارند. در مرکز آماد و پشتیبانی ناجا و هواناجا که از بیشترین ریسک کمی برخوردار بودند، احتمال انجام فعالیت‌های خرابکارانه به دلیل دسترسی افراد با ماشین، وجود راه‌های حمل و نقل و بزرگراه‌ها و وجود صنایع در اطراف و فاصله کم ساختمان‌های مجاور، از جمله مهمترین عوامل مؤثر بر ریسک بالای آلودگی منابع آب بودند. اما از نظر مطلوبیت آب شرب مورد استفاده مراکزی نظیر ستاد فرماندهی، تهران بزرگ، پیشگیری ناجا، فرماندهی غرب و نیز دانشگاه انتظامی امین در محدوده با کیفیت "خوب"، مراکز معاونت مهندسی ناجا، فاوا و فرماندهی شرق در محدوده با کیفیت "قابل قبول" و مراکز هواناجا، یگان ویژه و آماد و پشتیبانی در محدوده "متوسط" کیفیت آب شرب قرار داشتند. در نتیجه هیچ یک از مراکز ناجا در حال حاضر در وضعیت کیفی نامناسب نبوده و در بدترین شرایط از منابع آب شرب متوسطی برخوردار بوده‌اند. در بیشتر موارد فاضلاب‌های موجود در یگان‌ها نیز از طریق چاه‌های جذبی دفع شده و در موارد معدودی اتصال به شبکه اصلی فاضلاب آن هم در شهر تهران به چشم می‌خورد. بررسی مراکز فوق نشان می‌دهد که در هیچیک از آن‌ها برنامه پایش کیفی (Quality Monitoring) منابع آب وجود نداشته و در صورت آلوده شدن منابع آبی به آلاینده‌ها مختلف شیمیایی، بیولوژیکی و ...، امکان ردیابی و مدیریت منابع آب وجود نخواهد داشت. با توجه به نتایج حاصل از مطالعات حاضر پیشنهاداتی جهت افزایش قدرت مقابله ناجا در مدیریت منابع آب و فاضلاب ارائه شد که مهمترین آنها عبارتند از: ایجاد تنوع در منابع آب مورد استفاده، اجرای طرح پایش کمی و کیفی منابع آب، استقرار منابع آب قابل جایگزینی، استقرار پکیج‌های تصفیه فاضلاب، احداث تصفیه‌خانه فاضلاب (در صورت نیاز به استفاده مجدد از پساب برگشتی) و در نهایت استقرار سیستم پایش آنلاین جهت واکنش اضطراری.