مروری بر مفاهیم اساسی ارتعاشات حاصل از حرکت قطار های زیرزمینی مترو

Abstract

استفاده از قطارهای زیرزمینی مترو به عنوان وسیله ای سریع و مطمئن، می تواند گزینه ای مناسب برای کاهش ترافیک شهری و حمل و نقل سریع مسافران باشد. از طرفی حرکت مترو ها با سرعت مناسب در حد فاصل بین ایستگاه ها موجب ایجاد ارتعاشات هر چند خفیف، اما گاهی اوقات آزار دهنده برای افراد ساکن در حریم خطوط مترو می شود. این ارتعاشات که یکی از جدی ترین نگرانی های مربوط به مناطق نزدیک به سیستم های حمل و نقل می باشد، می تواند باعث ارتعاش ساختمان ها و نیز شنیده شدن صداهای ناهنجار و آزار دهنده در فضای داخلی ساختمان ها گردد. علاوه بر سلب آرامش انسان، این ارتعاشات می تواند اثرات نگران کننده ای بر روی سازه ها و تاسیسات موجود داشته، در دراز مدت سبب بروز خستگی در مصالح زمین و سازه، احتمال بروز روانگرایی و نشست‌های نامتقارن، تشدید پارامترهای لرزه‌ای زمین و برخی مشکلات دیگر گردد. لذا در طراحی خطوط ریلی جدید، ارزیابی ارتعاشات ناشی از حرکت قطار، یکی از پارامتر های مهم در انتخاب مسیر و نوع سیستم ریلی محسوب می‌شود. در این تحقیق ارتعاشات حاصل از حرکت قطار های زیر زمینی متروی شهر اهواز که در زمان انجام این تحقیق در مراحل اولیة اجرایی قرار دارد در سطح زمین مورد بررسی قرار گرفته است. در طول مسیر متروی شهر اهواز با انجام آنالیز دینامیکی و نیز به روش تجربی، ارتعاشات حاصل از حرکت مترو پیش بینی و مورد ارزیابی قرار گرفته و نیز نقاط دارای پتانسیل ارتعاشی بالا شناسایی گردید. همچنین تأثیر پارامتر های مختلف بر سطح ارتعاشات ایجاد شده نیز بررسی گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که به طور کلی ارتعاشات ایجاد شده در بخش شرقی مسیر بیش از ارتعاشات ایجاد شده در بخش غربی است و یکی از عوامل مهم در این مسأله کم عمق بودن بستر سنگی و نیز جنس مصالح خاک در بخش شرقی مسیر می باشد. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که استفاده از روش های نوین برای کاهش ارتعاشات ایجاد شده، سطح ارتعاشات را به مقدار قابل توجهی کاهش می دهد.