بررسی نگرش، مشخصه‌های کلی و راهکارهای اخلاق اسلامی در فضای مجازی

Abstract

فضای مجازی در عصر اخیر به‌قدری از اهمیت برخوردار است که بخش‌های گوناگون زندگی فردی و جمعی را تحت‌تأثیر خود قرار داده به‌گونه‌ای که بسیاری از آداب و فرهنگ‌ها را به ضد خود تبدیل نموده است. از آن‌جا که اخلاق اسلامی، مبتنی بر ادلّه قرآنی و روایی از عموم برخوردار است، در جهت نقد و بررسی و ارزیابی فضای مجازی نیز کارآمد است. این تحقیق با روش کتابخانه‌ای، تحلیل داده‌ها و تجمیع آرا، نگرش کلی در باب فضای مجازی (حرکت در مسیر توحید و بندگی) را تبیین و پس از آن راهبردها و راهکارهای اخلاق اسلامی برای مصونیت از خطرات فضای مجازی را بررسی می‌کند. راهبردهای اخلاق اسلامی عبارت است از: دوری از دنیا، اقبال به آخرت و آمادگی برای مرگ. همچنین راهکارهای تشخیص مصادیق این راهبردها در سه امر تبیین می‌شود: مراجعه به افراد خبره متعهد، تفکیک مطالب علمی از شهره‌های بی‌اساس و تفکیک نیازهای مبتنی بر عادت از نیازهای فطری. در بخش پایانی تأثیرات ناخودآگاه و خودآگاه فضای مجازی و عمده‌ترین قسمت‌های آن‌که عبارتند از سرگرمی‌ها، اخبار جزئی، اخبار علمی و خدمات فضای مجازی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.