تجربه فضایی روایت و معماری : نقش روایت مکان در بهبود کیفیت فضای موزه‌های نوین ایران

Abstract

رسانه‌های جدید و گوناگونی که امروزه برای دسترسی سریع به اطلاعات وجود دارد، اثرات شناختی غیرمنتظره‌ای بر نقش موزه‌ها در جهان داشته است. قرن جدید با ورود به عصر دیجیتال، موزه‌ها را در چرخه حیات دیگری قرار می‌دهد. اکثر موزه‌های کشور، فضایی محافظتی و نگهدارنده و فاقد جذابیت هستند و این، یکی از عوامل تاثیرگذار در کاهش بازدید از موزه‌ها به شمار می‌آید. نخستین قدم در احیای موزه‌های ایران و تاسیس موزه‌های جدید دست یافتن به دانش کاربردی نوین است. موزه به عنوان مکانی با پتانسیل روایی بسیار زیاد، دارای خلاهای متعدد زمانی، مکانی، فرهنگی، اجتماعی و غیره است. روایت به عنوان یک واسطه به بازدیدکنندگان موزه کمک می‌کند که خلاهای ذکر شده را از میان برداشته و تجربه روایی خود را تکمیل کنند. مسئله پژوهش حاضر شناخت و چگونگی ترکیب روایت و فضای موزه است که به عنوان عاملی موثر باعث می‌شود بازدیدکننده موفقیت بیشتری در ادراک معانی جدید از فضای موزه داشته باشد. هدف پژوهش حاضر شناخت چگونگی ارتباط مخاطبان با موزه در روند ادراک فضا، بررسی نحوه مشارکت بازدیدکنندگان در ساخت روایت مکان موزه و در نهایت شناسایی مولفه‌هایی که روایت از طریق آن کیفیت فضای موزه را بهبود می‌بخشد، است. این تحقیق از نوع روش نظریه داده بنیاد است. پس از مطالعات نظری صورت گرفته و انتخاب نمونه‌های موردی،‌ مطالعات میدانی از طریق مصاحبه عمیق انجام شده است. در بخش کدگذاری مصاحبه‌ها از مدل مرجع مفهومی که استانداردی بین‌المللی در زمینه مستندسازی و تبادل کنترل‌شده مفاهیم و اطلاعات در میراث فرهنگی و به طور خاص موزه است، استفاده شده است. در مرحله بعد کدها به نرم افزار پروتژه انتقال داده شده و با استفاده از گراف‌های استخراج شده، و جدول کدگذاری ثانویه به تحلیل اطلاعات پرداخته شده‌است. آزمون نتایج نیز به روش دلفی و نظرسنجی از متخصصان به روش تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفته است. با توجه به تحلیل‌های صورت گرفته سه عامل مکان-زمان، شی و جزء ماندگار و مخاطب را می‌توان به عنوان کدهای اصلی درک روایت فضا توسط مخاطبان دانست.