اصول و مفاهیم توسعه شهرى پایدار از دیدگاهى پدیدار شناختى

Abstract

رویکردهاى نوین شهرسازى از جمله »برنامه ریزى اجتماعى « و »برنامه ریزى غیر اقلیدسى « در کنار جدیدترین تئوری­هاى ارائه شده از جمله » تئورى انتقادى »، « تئورى پدیدار شناسى »، « تئورى اخلاقى » و »تئورى توسعه پایدار » همگی مؤید ضرورت نگرشى نوین به جهان هستى، انسان­ها، محیط و بالمآل معمارى و شهرسازى هستند. علیرغم تفاوت­هایى در اصول و روش­ها، مى­توان توجه به مواردى چون اصول اخلاقى در مقابل منافع، اجتماع در مقابل فرد و کیفیت در مقابل کمیت را از اصول مشترک کلیه دیدگاه­هاى فوق دانست. لذا به نظر مى­رسد که تحقق توسعه پایدار محلات و شهر، مستلزم چرخشى بنیادین در محتوا و رویه شهرسازى معاصر باشد. مقاله حاضر در پى بررسى و تحلیل اصول و مفاهیم توسعه پایدار شهرى از منظرى پدیدار شناختى است. از این رو با تکیه بر روشى توصیفى/ تحلیلى و با استفاده از تکنیک »مطالعات کتابخانها ى «، اصول پایها ى توسعه پایدار در بستر مفاهیم پایه­اى پدیدارشناسى چون »بازگشت به خود اشیاء »، « سکنى گزینى »، « فضاى زیسته »، « حس مکان »، « معنى « و ... مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. از مهمترین نتایج این مطالعه مى­توان به ضرورت توجه به حیات انسانى به عنوان شبکه­اى تودرتو، ظریف و پیچیده از ارتباط­هاى واقعى و سمبولیک و شناخت این شبکه روابط با تکیه بر پارادایم­هاى تحقیق کمّى و کیفى، اجتناب از تلقى »فضا « به عنوان یک فضاى صرفاً هندسى، مقاومت در مقابل بهینه سازى و توجه به مطلوبیت، انسانیت و اداره پذیرى اندازه­هاى کوچک و در عین حال متمرکز به جاى رشد لجام گسیخته، ارتقاء شیوه­های » تصمیم سازى « در سطوح گوناگون برنامه ریزى از طریق توجه به روابط انسان و محیط به شیوه­ها ى دیالکتیکى و مشروعیت بخشیدن به حضور و مشارکت مردم در طرح­هاى شهرى اشاره نمود.