بازخوانی صورت کاخ هشت‌بهشت اصفهان

Abstract

این مقاله در پی همزبانی و همدلی با معماری کاخ هشت‌بهشت و توجه و تذکر به حقیقت زندگی در آن است، و در نتیجه به دنبال تاریخ‌نگاری و تجزیه و تحلیل معماری آن، بر روی میز نقد هنری و محدود به علوم محض و برداشت‌های ذهنی و بدون استناد نیست. هم‌سو با روش تحقیق کیفی مقاله، حضور و تأثیرگذاری عوامل و حقایق مرتبط با وجه شاعرانه و هنری این اثر، بیش از وجه کالبدیِ ملموس و ساختاری آن در نظر گرفته شده است. این رویکرد، پرداختن به صورت و ایده و نیز ارزش‌های این بنا را اجتناب‌ناپذیر کرده است. براساس یافته‌های این تحقیق، رمز ضمن بیان پیوستگی اجزای بنا، آنها را به «صورتی» ورای قالب مادی «شکل» کاخ سوق می‌دهد. صورت نیز بدان گونه که رموز آب، نور، زمان، ماده و مرکز، در شکل معماری این بنا، شدّت تجربه‌ای خوب و ماندگار را تحقق بخشیده‌اند بررسی شده است. از این طریق، چه‌بسا بتوان ضمن تذکر آنها، در اقتباس از معماری‌های باارزش گذشته، خود را محدود به ویژگی‌های شکلی آنها نکرد و صورت و لایه‌های متعالی‌تر و تأثیربخش‌تر را برای معماری امروز کشور مورد توجه قرار داد.