بررسی تطبیقی کیفیت محیط در محله های شهری، با رویکرد توسعه پایدار (موردپژوهی: محله های خیابان و ایلگلی تبریز)

Abstract

هدف کلی از پژوهش حاضر، تببین کیفیت محیط شهری پایدار و بررسی تفاوت آن در محله‌های ارگانیک و برنامه‌ریزی‌شده و با مطالعه موردی در محله‌های خیابان تبریز به عنوان محله ارگانیک و محله ایلگلی (کوی پرواز) با بافت برنامه‌ریزی‌شده است. مبانی نظری تحقیق و عوامل و مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت محیط، برگرفته از آرای اندیشمندانی چون لینچ، اپل یارد، نسر و دیگران درباره مقوله‌ کیفیت محیط شهری و عناصر سازنده آن است؛ و مدل ارزیابی کیفیت محیط در قالب پنج مؤلفه اصلی کالبدی ـ فضایی، اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حکمروایی ـ مدیریتی به‌صورت سلسله‌مراتبی و ایجاد درخت ارزش با رویکرد از بالا به پایین ایجاد گردیده است. روش تحقیق، تحلیلی ـ تطبیقی است و به‌منظور ارزیابی نهایی و تحلیل داده‌ها از روش AHP بهره گرفته شده است. شیوة جمع‌آوری اطلاعات میدانی بر پایه بررسی‌های عینی محقق و تکمیل پرسشنامه از ساکنان و مسئولان بوده است. ارزیابی‌ها و نتایج تحلیل نشان از آن دارند که محله ایلگلی (کوی پرواز) تبریز با کسب امتیاز 656/0 دارای کیفیت مطلوب‌تری از محله خیابان با 344/0 امتیاز بوده است. کیفیت مؤلفه‌های کالبدی ـ فضایی و زیست‌محیطی با تفاوت آشکار در محله ایلگلی برتری ویژه‌ای دارد. مؤلفه‌های اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی نیز با تفاوت‌های نسبی در محله‌ خیابان بیشترین امتیازها را به خود اختصاص داده است. دیگر اینکه امتیازهای حاصل از عوامل حکمروایی ـ مدیریتی، چنین نیست که تفاوت محسوسی را در کیفیت این مؤلفه‌ در محله‌ها آشکار سازد. <br /> <br />