تعیین کننده‌های رفتار باروری زنان گروههای مذهبی شیعه و اهل سنت

Abstract

عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی در میزان باروری تا چه حد مؤثّر است و باروری زنان در میان زیر گروه‌های مختلف مذهبی به چه صورت است؟ برای پاسخ به این سؤالات، داده‌ها با استفاده از روش پیمایشی و پرسشنامه ساخت‌یافته در مورد 362 زن شیعه و سنّی در شهر سرپُل ذهاب انجام گرفت، جمع‌آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که تفاوت آماری معنی‌داری بین باروری این دو گروه مذهبی از زنان وجود دارد؛ هر چند میزان باروری در هر دو گروه کم است. این معنی‌داری توانایی فرضیه الهیات ویژه را در تبیین تفاوت باروری میان زیرگروه‌های مختلف جمعیّتی آشکار می‌کند. تحلیلهای چند متغیّری نشان داد که ترکیبی از ویژگیهای فرهنگی، اقتصادی ـ اجتماعی و جمعیّتی سهم تعیین‌کننده‌تری (39 درصد در مقابل 1/20 درصد) در تبیین باروری زنان سنّی در مقایسه با زنان شیعه دارد. هم‌چنین، تحلیل چند متغیّری نشان داد که با کنترل تمام‌ متغیّرهای مستقل، مذهب تأثیر معنادار خود را حفظ کرده است؛ هر چند شدّت این رابطه با کنترل دیگر متغیّرها کاهش یافته است. بر اساس این نتایج در سیاستگذاریهای جمعیّتی آینده، سیاستها باید بیشتر معطوف و متمرکز بر زنان ازدواج کرده‌ تک فرزند و بویژه بدون فرزند باشد که در نمونه مورد بررسی و در میان زنان شیعه مذهب (28/8 درصد بدون فرزند) نمایانتر است. بنابراین، سیاستهای دولت باید با خواسته‌ها و منافع زنان و خانواده‌ها همسو باشد.