پیوندخوردگی هویّت در نظریۀ پسااستعماری: مطالعۀ موردی فیلم پیانیست ا ثر رومن پُلانسکی

Abstract

چکیده رویکرد پسااستعماری صرفاً به بررسی متن های نویسندگان استعمارزده خلاصه نمی شود. نظریه پردازان این رویکرد، با تأکید بر واکاوی میا نکنشِ فرادست و فرودست، م یکوشند مفاهیم و موضوعات مهمی همچون هویّت، پیوندخوردگی، روایت ملّیت، تبعید و مهاجرت را از نگاه تازه ای نقد و بررسی کنند. ازای نرو، به چالش کشیدن گفتمان غالب، بازسنجی متن های القا کنندۀ ایدئولوژی، بازاندیشی در روابط شخصیت ها و در کل خلق فضاهایی برای کنشگریِ فرودست و پاسخ گویی او به قدرت از محورهای اصلی این رهیافت است. هدف این مقاله نیز در وهلۀ اوّل تبیین و تشریح این محورها و سپس بررسی کاربست آ ن ها بر پیکرۀ فیلمی از رُومن پُلانسکی ) پیانیست( است، که البته برای رسیدن به این مهم، از آرای برخی از اندیشمندان و نظریه پردازان مطرح حوزۀ مطالعات پسااستعماری )ادوارد سعید، رابرت یانگ و به ویژه هُمی کی. بابا( بهره گرفته ایم. بابا بر این باور است که هویّت ها پیوندخورد هاند، و نگاه ذا تانگارانه و سلسله مراتبی به این مقوله در دنیای امروز جایی ندارد. همچنین، وی با طرح ایدۀ «مذاکرۀ هویّت ها »، پیوندخوردگی را نوعی «راهبرد زنده ماندن » معرفی م یکند، که این موضوع در فیلم پیانیست و در مورد قهرمان آن کاملاً مصداق می یابد