کاوشی در نمایشنامه ی آرامسایشگاهِ فُرسی از دریچه ی نوتاریخ‏گرایی (تاریخ‏گرایی نو)

Abstract

چکیده <br />نوتاریخ‏گرایی گرایشی است در مطالعات ادبی و فرهنگی که توجه‌ ویژه ای به موقعیت تاریخی متن به عنوان جزء جدایی ناپذیر متن دارد. از این دیدگاه متن به صحنه ی نبرد میان اندیشه های متخاصم نویسنده، جامعه، رسوم، نهادها و اعمال اجتماعی بدل می شود که همگی در نهایت مورد توافق نویسنده و خواننده و تحت تأثیر شناختمان آن ها قرار می گیرد. تاریخ‏گرایی نو به متن ادبی به عنوان بستری برای تعامل گفتمان های گوناگون و نمایان سازی روابط قدرت می پردازد. اندیشمندان بسیاری در این رویکرد سهم داشته اند، از جمله فوکو که تأکید می کند تاریخ رابطه‌ی پیچیده‌ی انواع گفتمان‏هاست. گفتمان با قدرت پیوند خورده است و از طریق زبان اعمال می‌شود. این رویکرد سعی در به تصویر کشیدن تعامل گفتمان های گوناگون یک متن ادبی و چگونگی تأثیر‏گذاری و تأثیرپذیری متقابل گفتمان ها و متن بر یکدیگر دارد. فرسی در نمایشنامه ی آرامسایشگاه ایدئولوژی خود را در غالب گفتمان های اجتماعی نمایان می کند. مضمون نمایشنامه از بطن جامعه ی مؤلف، هم از جنبه ی فرهنگی و هم از جنبه‏ی اجتماعی، سر برآورده است. در پژوهش حاضر تلاش شده است به نمایشنامه ی آرامسایشگاه به عنوان فضایی برای تعامل گفتمان های گوناگون نگریسته شود و به ریشه یابی قواعد و احکام اجتماعی موجود در متن، گفتمان غالب متن، بایدها و نبایدهای اجتماعی دوره‌ی تاریخی مورد نظر نویسنده و بازتاب اوضاع تاریخی متن پرداخته شود.