اثرات نامتقارن تغییرات نرخ ارز در تجارت ایران و چین

Abstract

نرخ ارز و سیاست‌گذاری‌های ارزی در ایران، همواره یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور بوده و تقریباً در تمامی دوره‌ها در محافل گوناگون علمی و سیاست‌گذاری، مباحث مختلف و چالش ‌برانگیزی پیرامون نحوه تعیین نرخ ارز و آثار آن بر متغیرهای اقتصادی و بخصوص تجارت خارجی و تعادل تجارت در جریان بوده است. در این راستا این پژوهش اثر نرخ ارز حقیقی بر تعادل تجاری بین ایران و یکی از بزرگترین شرکای تجاری آن یعنی چین با استفاده از روش نامتقارن غیر­خطی برای دوره زمانی 1371-1395 پرداخته و اثرات افزایشی و کاهشی نرخ ارز حقیقی را بر تعادل تجاری دو کشور مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که از یک سو مناسب­ترین متد و روش در اینگونه مطالعات استفاده از روش نامتقارن و غیر­خطی است و از طرف دیگر افزایش نرخ ارز در بلندمدت و کوتاه‌مدت موجب بهبود تعادل تجاری ایران در مقابل چین می‌گردد هر چند که اثر بلندمدت بیش‌تر از اثرات کوتاه‌مدت آن است. اما کاهش ارزش حقیقی یوان موجب می‌شود که این رابطه به سود چین تغییر یابد، همچنین اثر کاهشی نرخ ارز بیش‌تر از اثر افزایشی آن بر تعادل تجارت بین دو کشور است. بنابراین پیشنهاد می‌شود تا با حقیقی کردن ارزش ریال در مقابل یوان و اجازه دادن به کاهش ارزش پول ملی همسو با تورم و سایر شاخص‌ها موجب افزایش رقابت و گسترش تجارت خارجی فراهم شود.