بررسی ارتباط بین شهرنشینی و مصرف انرژی در استان‌‌‌های ایران با بکارگیری الگوی STIRPAT تعمیم‌‌‌یافته

Abstract

شهرنشینی یک انتقال ساختاری از نواحی روستایی به مناطق شهری است که از طریق ساز و کار‌‌‌های مختلفی بر روی مصرف انرژی تأثیر می‌‌‌گذارد. تبیین رابطه‌‌‌ی بین مصرف انرژی و شهرنشینی و مشخص کردن میزان و نحوه تأثیرگذاری آن می‌تواند در سیاست‌‌‌گذاری‌‌‌های بخش انرژی و سیاست‌‌‌گذاری‌‌‌های جمعیتی مفید واقع شود. به همین منظور در این مطالعه تلاش شده است، با بکارگیری الگوی STIRPAT تعمیم‌‌‌یافته علاوه بر بررسی نقش ساز و کار‌‌‌های مختلف اثرگذار بر مصرف انرژی، به برآورد این اثرات در کوتاه‌‌‌ و بلندمدت از طریق روش خودرگرسیون با وقفه‌‌‌های توزیعی داده‌‌‌های ترکیبی مربوط به داده‌‌‌های 30 استان کشور طی دوره زمانی 1394-1383 پرداخته و با استفاده از روش تصحیح خطای برداری رابطه علیت بین مصرف انرژی و سایر متغیرهای توضیحی بررسی می‌‌‌گردد. نتایج برآوردها حاکی از وجود یک رابطه دو طرفه، مثبت و معناداری بین مصرف انرژی و شهرنشینی در کوتاه‌‌‌ و بلندمدت است. همچنین در این مطالعه فرضیه کوزنتس در مورد رابطه U معکوس بین شهرنشینی و مصرف انرژی رد نمی‌شود و می‌توان گفت رابطه بین این دو متغیر یک رابطه مثبت ولی کاهنده است. رابطه سایر متغیرها از جمله؛ درآمد سرانه، شاخص تکنولوژی و تعداد خودروها نیز با مصرف انرژی مثبت و معنادار بوده است.