بررسی رابطة بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در استان‌های ایران با استفاده از مدل هم انباشتگی و تصحیح خطای پانل چندمتغیره

Abstract

پبا توجه به اینکه امروزه مصرف انرژی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، می‌تواند نقش قابل توجهی در توسعة اقتصادییک کشور ایفا کند،در این مقاله بر آن شدیم تا ضمن مقایسة تطبیقی رشد و توسعه در استان‌های ایران، به بررسی و برآورد کمی تأثیر مصرف انرژی بر رشد اقتصادی استان‌های کشور بپردازیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که آیا اگر افزایش مصرف انرژی در استان‌ها رخ دهد، رشد اقتصادی را در پی خواهد داشت یا خیر؟ به منظور تعیین این رابطه، با استفاده از نظریات اقتصادی و با تکیه بر مدل تصحیح خطای پانل(PECM) و آزمون‌های هم انباشتگی و علیت پانل، رابطة میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی در سه گروه استان‌های کشور (شامل استان‌های توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و توسعه نیافته) را طی دوره زمانی 1381-1389 مورد آزمون و بررسی قرار دادیم. برآورد ضرایب بلندمدت در این مطالعه با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی پویا (DOLS) و برآورد ضرایب کوتاه مدت و روابط علیت با استفاده از روش گروه میانگین ادغام شده (PMG) انجام شده است. نتایج گویای این است که افزایش (کاهش) مصرف انرژی در هر سه گروه استان‌ها منجر به افزایش (کاهش) رشد اقتصادی در آنها می‌شود، لذا می‌توان گفت با توجه به اینکه یک رابطة دو سویه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در گروه استان‌های کشور طی دورة مورد بررسی وجود دارد، فرضیة بازخورد در این پژوهش مورد تأیید قرار می‌گیرد. البته شایان ذکر است که تاثیر مصرف انرژی بر رشد اقتصادی در استان‌های توسعه یافته بیشتر از دو گروه استان‌های دیگر بوده و بخشی از شکاف توسعه‌ای که میان سه گروه مختلف استان‌ها وجود دارد را می‌توان بر اساس شکاف موجود در میزان مصرف انرژی آن‌ها توضیح داد.