بررسی تصاویر مرتبط با جنگ تحمیلی در کتاب‌های درسی از دیدگاه نشانه‌شناسی اجتماعی
نوع مدرک
Textعلمی- ترویجی
زبان مدرک
فارسیچکیده
نشانه‌شناسی تصویر، رویکردی انتقادی است که با بررسی و تحلیل محتوای تصاویر می‌کوشد به لایه‌های پنهان مفهومی در آنها دست پیدا کند، بی‌آنکه ارزش زیبایی‌شناختی تصاویر را مورد قضاوت قرار دهد. نشانه‌شناسی تصویر به طور عمده از دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی در مکتب نشانه‌شناسی پاریس مورد توجه قرار گرفت؛ اما مفهوم نشانه‌شناسی اجتماعی را اولین‌بار مایکل هالیدی، زبان‌شناس انگلیسی مطرح کرد. این ایده بعدها توسط شاگردان و همکاران او دنبال شد و توسعه یافت. پس از آن، گونتر کرس و تئو ون‌لیوون تلاش کردند تا نشانه‌شناسی اجتماعی را به حیطه‌های دیگری به‌جز کلام نیز گسترش دهند. نتیجه تلاش آنها الگویی شد برای تحلیل تصویر که آن را نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر نامیدند. این پژوهش با استفاده از الگوی کرس و ون‌لیوون برای نشانه‌شناسی اجتماعی تصویر، تصاویر کتاب‌های درسی دوره راهنمایی را با محوریت موضوع بازنمایی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بررسی کرده است. بازنمایی جنگ به‌دلیل اهمیت و تأثیرگذاری زیاد آن در جامعه به‌عنوان یک پدیده اجتماعی معاصر مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه بررسی‌ها نشان داد که در بازنمایی جنگ، گفتمان غالب عدم تقارن «ما/آنها» است. دشمن یا در تصاویر بازنمایی نمی‌شود یا شیطان‌صفت، احمق و بی‌عرضه و حتی زشت تصویر می‌شود؛ در حالی که نیروهای خودی، باهوش، پاک و باایمان، با لیاقت و پیروز و زیبا تصویر می‌شوند.
کلید واژگان
نشانه‌شناسی اجتماعی تصویرکتابهای درسی دوره راهنمایی
تحلیل تصویر
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران
شماره نشریه
4تاریخ نشر
2018-02-201396-12-01
ناشر
پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانیResearch Center For Sciences and Studies of the Holy Defense
سازمان پدید آورنده
کارشناسی ارشد پژوهش هنر- دانشگاه هنر.دکترای مردم‌شناسی- عضو هیئت علمی دانشگاه هنر
