استفاده از رویکرد‌های بنیادی زمین آمار به منظور شناسایی نواحی محتمل تغذیه‌کننده آبخوان دشت تهران-کرج

Abstract

آب زیرزمینی به خصوص در مناطق خشک و نیمه­خشک یکی از مهم­ترین منابع تامین­کننده آب شرب به حساب می­آید. برخلاف تصور عمومی در این مناطق، منابع آبی بیش­تر از نظر کیفیت با مشکل روبرو است تا کمیت، بنابراین پایش روند کیفیت آب و شناسایی منابع آلوده کننده آن، همواره به عنوان یکی از دغدغه­های اصلی پژوهش­گران این نواحی به شمار می­رود. در این پژوهش به منظور شناسایی نواحی آلوده­کننده آب زیرزمینی، اقدام به شناسایی نواحی محتمل تغذیه سفره آب آبخوان دشت تهران-کرج شده است. بدین منظور پس از استخراج آمار مربوط به سطح تراز آب زیرزمینی، از روش­های مختلف درون­یابی و زمین­آمار برای تولید تصویر سطح تراز استفاده شده است. دو نرم­افزار Gstat و تحلیل­گر زمین­آمار برای انجام این مطالعات بکار گرفته شده­اند، سپس عملکرد و توان هر کدام در تولید تصاویر سطح مورد ارزیابی قرار گرفته است. با استفاده از روش­های مختلف آماری، عملکرد مدل­های درون­یابی مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج این پژوهش نرم­افزار تحلیل­گر زمین­آمار انعطاف­ بهتری برای انجام تحلیل­های ویژه بر روی داده­ها نشان داد. بر اساس روش داده­های تعلیمی و آزمون، روش­های درون‌یابی بسیار به یکدیگر شبیه نشان دادند، اما خروجی تصاویر سطحی از منظور شبیه­سازی حرکت آب زیرزمینی و هیستوگرام تصاویر با یکدیگر بسیار متفاوت به نظر می­رسید. در نهایت بر اساس مقایسه خروجی مدل‌ها با واقعیت زمینی، مناسب­ترین روش، کریجینگ کلی نشان داد. بر همین اساس تصاویر سطح تراز در مقاطع مختلف زمانی بوسیله روش مذکور تولید و در نهایت با شبیه­سازی جهت جریان آب زیرزمینی محتمل­ترین نواحی تغذیه آبخوان شناسایی گردید.