پیش‌درآمدی بر اکولوژی منظر دریایی (مطالعه موردی: ساحل منطقه عسلویه)

Abstract

اکولوژی و بالاخص اکولوژی منظر پدیده­ای نسبتاً نوپا در دنیای علم بیولوژیک است. اکولوژی منظر(سیمای سرزمین) به بررسی رابطه بین عملکرهای اکولوژیکی و الگوهای سه بعدی در زیستگاه­های خشکی می­پردازد. اخیراً بسیاری از مکتوبات علمی در این حوزه حول اکوسیستم­های آبی از جمله اکوسیستم­های دریایی می­چرخد که اکولوژی منظر دریایی نام گرفته­است. وجود اکوسیستم­های آبی متنوع و 6700 کیلومتر نوار ساحلی در ایران ضرورت پژوهش در این حوزه را یادآور می­شود. در عصر حاضر که جوامع به دنبال مهاجرت به شهرهای ساحلی هستند و به­سرعت از منابع غنی دریایی استفاده می­کنند، ایجاد تعادل و تعامل مثبت میان اکوسیستم دریایی، شهری و انسانی امری حیاتی و مشکل است.<br /> هدف از انجام این مطالعه معرفی عوامل و اجزای محیط­زیست ساحلی- دریایی است که می­تواند گستره­ای از عوامل فیزیکی(مانند خشکی، آب) تا غیرفیزیکی(فرهنگ، تاریخ، چشم­انداز) را دربرگیرد. در این پژوهش که از نظر ماهیت و روش توصیفی است، با استفاده از جمع­آوری اطلاعات به روش کتابخانه­ای و میدانی به توصیف این شاخه از علم اکولوژی می­پردازد، تا از این رهگذر دریچه­ای برای جامعه علمی کشور باز نماید. سپس به دو ویژگی مهم از منظر دریایی عسلویه یعنی اجزای تشکیل­دهنده و نحوه پیکربندی و آرایش فضایی پرداخته می­شود. در تجزیه و تحلیل ویژگی نخست با کمک تکنیک سوآت، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید هر یک از اجزا بررسی می­شوند. در مورد ویژگی دوم، به کمک روی هم اندازی نقشه­های هوایی و تعیین حد و مرزِ لکه­ها، دالان­ها و ماتریکس، پیوستگی اکولوژیکی و اتصال لکه­های منطقه ساحلی به کمک دالان­ها تجزیه و تحلیل می­شوند