گیاه‌پالایی: فناوری پالایش خاک‌های آلوده به فلزات سنگین

Abstract

فناوری گیاه­پالایی یک فرآیند پایدار، ارزان­قیمت و دوست­دار محیط­زیست است که استفاده توام از گیاهان و میکروارگانیزم­ها را برای پالایش بسترهای آلوده فراهم می­سازد. از میان روش­های مختلف گیاه­پالایی، سه روش تثبیت، استخراج و تصعید گیاهی برای پالایش خاک­های آلوده به فلزات سنگین بکار می­روند. تولید زی­توده بالا، سیستم ریشه­ای خوب توسعه­یافته و یک سیستم دفاعی قوی، مهم­ترین معیارهای کلی گیاهان برای موفقیت در فرآیند گیاه­پالایی خاک­های آلوده به فلزات سنگین می­باشد. نتایج پژوهش­های متعدد نشان داده است که در بین گیاهان مختلف، گونه­های درختی به ویژه گونه­های تندرشد متعلق به خانواده Salicaceae (صنوبرها و بیدها) گزینه­های مناسبی برای استفاده در فرآیند گیاه­پالایی می­باشند. به­طوری­که این گونه­های درختی زی­توده زیادی تولید می­کنند، نسبت به گونه­های زراعی و مرتعی منابع غذایی برای چهارپایان نیستند، سیستم ریشه­ای توسعه یافته­ای برای جذب فلزات سنگین از خاک دارند و میزان تبخیر و تعرق زیاد در آن­ها موجب افزایش جریان آب در درخت و انتقال فلزات به اندام­های هوایی می­گردد. برای افزایش کارایی فرآیند گیاه­پالایی خاک­های آلوده به فلزات سنگین، تکنیک­های متعددی چون استفاده از گیاهان تراریخته، افزایش زیست­فراهمی فلزات سنگین، افزایش رشد و تولید زی­توده گیاه و استفاده از میکروارگانیزم­ها پیشنهاد شده است. در نهایت از آنجایی­که طی فرآیند گیاه­پالایی زی­توده گیاهی آلوده تولید می­شود، مدیریت و دفع مناسب آن ضرورت دارد. در این مطالعه فرآیند گیاه­پالایی به عنوان یک فناوری پایدار برای پالایش خاک­های آلوده به فلزات سنگین از جنبه­های مختلف مورد بحث و بررسی قرار می­گیرد.