توزیع زمانی و مکانی اجزای ردپای آب و تجارت آب مجازی محصول گردو در ایران

Abstract

بخش‏های زیادی از ایران با بحران آب مواجه شده‏اند. با توجه به اینکه حدود 85 درصد از منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، مدیریت آب در این بخش برای کاهش مصرف آب ضروری است. حفظ محیط زیست، منابع آب و تولیدات کشاورزی از مهم‌ترین اهداف اکوهیدرولوژی است. ردپای آب و تجارت آب مجازی مفاهیمی هستند که اخیراً برای مدیریت منابع آب و در اکوهیدرولوژی استفاده می‌شوند. بیشتر مطالعات صورت‌گرفته از این مفاهیم دربارۀ محصولات زراعی است و در مورد محصولات باغی مطالعات اندکی وجود دارد. مطالعۀ حاضر، به برآورد اجزای ردپای آب در گردوی فاریاب با کمک شاخص ردپای آب برای دورۀ آماری 1387 تا 1396 در 27 استان در سطح ایران پرداخته است. نتایج نشان داد به طور متوسط ردپای آب در محصول گردو 42/6 مترمکعب بر کیلوگرم است که سهم آب آبی، سبز و خاکستری به‌ترتیب 90، 3 و 7 درصد است. بیشترین و کمترین ردپای آب مربوط به استان‏های یزد و مازندران با مقدار 11/14 و 94/1 مترمکعب بر کیلوگرم است. همچنین، متوسط حجم کل ردپای آب در محصول گردوی فاریاب 1493 میلیون مترمکعب در سال است، که حدود 94 درصد از کل حجم ردپای آب در تولید گردوی کشور یعنی معادل 1403 میلیون مترمکعب در سال به صورت تجارت آب مجازی از کشور صادر می‏شود.