پیش‏بینی وضعیت خشکسالی طی دورۀ 2018-2037 تحت رویکرد تغییر اقلیم (مطالعۀ موردی: ایستگاه‌های ایلام و دهلران)

Abstract

خشکسالی به‏عنوان دوره‏ای مشخص می‏شود که در آن بارندگی نسبت به شرایط نرمال منطقه، کاهش یافته است. برای ارزیابی خشکسالی شاخص‏هایی وجود دارد. پدیدۀ خشکسالی تحت تأثیر تغییر اقلیم می‏تواند تغییرات غیرقابل پیش‏بینی داشته باشد. در ‌تحقیق حاضر ابتدا با استفاده از داده‏های بارندگی ماهانه، خشکسالی دورة پایه 1998ـ 2017 در سری‏های زمانی 3، 6، 12 و 24 ماهه در ایستگاه‏های هواشناسی ایلام و دهلران واقع در استان ایلام ارزیابی شد. سپس، با استفاده از داده‏های روزانۀ بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و تابش با استفادۀ مدل ریزمقیاس LARS-WG 5.5 و تحت مدل گردش عمومی Hadcm3 و سناریوهای اقلیمی A2 و B1، مقادیر بارش ماهانۀ دورة آتی (2018-2037) ‌بررسی شد. سپس، با استفاده از مقادیر بارش ماهانه، شاخص خشکسالی SPI برای دورة آینده و در سری‏های زمانی 3، 6، 12 و 24 ‌ارزیابی شد. نتایج ارزیابی خشکسالی در دورة پایه در ایستگاه ایلام نشان داد ‌دورۀ 2008-2014 نسبتاً مرطوب بوده است. همچنین، در ایستگاه دهلران در اوایل دوره، ترسالی را نشان داده است. درضمن، مدل LARS-WG در پیش‏بینی بارش در منطقۀ مطالعه‌شده عملکرد خوبی را نشان داد. ارزیابی خشکسالی در دورة آینده بر اساس سناریوهای A2 و B1 نشان داد در ایستگاه ایلام بین سال‏های 2025 تا 2035 دورة تقریباً خشکی و نیز، در ایستگاه دهلران از سال 2019 تا 2021 دورۀ کامل خشکی خواهد بود. همچنین، نتایج نشان می‌دهد با افزایش دورة آماری، تداوم دوره‏های خشکسالی و ترسالی بیشتر و شدت آنها کمتر خواهد بود.