بررسی کارایی مدل ریزمقیاس‌نمایی آماری (SDSM) در شبیه‌سازی و پیش‌بینی پارامترهای اقلیمی (مطالعۀ موردی: ایستگاه سینوپتیک کرج)

Abstract

افزایش جمعیت جهان، استفادۀ بیش ‏از ‏حد از سوخت‏های فسیلی، تغییر کاربری اراضی، گسترش روزافزون فعالیت‏های صنعتی برای تأمین رفاه و نیازهای جمعیت کرۀ زمین، موجب شده است تا پس از انقلاب صنعتی به‏تدریج تغییرات مشهودی در اقلیم کرۀ زمین به‏وجود آید که بارزترین آن افزایش متوسط دمای‏ کرۀ زمین و تبعات آن است. برای بررسی سیستم‏های اقلیمی در مقیاس‏های جهانی از مدل‏هایی با عنوان GCM استفاده می‏شود؛ این مدل‏ها، رفتار فیزیکی سیستم زمین، جوّ و اقیانوس را به شکل ریاضی شبیه‏سازی می‏کنند. در پژوهش حاضر برای ریزمقیاس‌نمایی و بررسی تغییرات اقلیم در منطقۀ کرج، از مدل SDSM استفاده شد. نتایج معیارهای آماری ارزیابی کارایی مدل رگرسیون خطی چندمتغیره نشان داد توانایی این مدل در شبیه‏سازی بارندگی و دما ایستگاه کرج نسبتاً قابل ‏قبول و با داده‏های مشاهداتی مطابقت دارد. نتایج شبیه‏سازی‏، به‏طور متوسط در سناریوی A2، در دوره‏های اول (1999ـ 2020)، دوم (2021ـ 2050) و سوم (2051ـ 2080) دربارۀ بارندگی به‌ترتیب حدود 1/0، 1/0 و 2/0 میلی‏متر نسبت به دورۀ پایه کاهش و در مورد دما به‌ترتیب حدود 1/0، 4/0 و 2/0 سانتی‏گراد نسبت به دورۀ پایه افزایش را نشان می‏دهد. تحت سناریوی B2 در دوره‏های زمانی یادشده دربارۀ بارندگی به‌ترتیب حدود صفر، 1/0 و 2/0 میلی‏متر کاهش و در مورد دما به‌ترتیب حدود 2/0، 1/0 و 1/0 سانتی‏گراد نسبت به دورۀ پایه افزایش را نشان می‏دهد. تغییرات در میزان بارندگی، سبب ایجاد تغییرات مهمی در کیفیت و کمیت منابع آب خواهد شد که نیاز به برنامه‏ریزی برای بهره‏برداری بهتر از منابع آب را نشان می‌دهد.