ارزیابی کارایی روش دیسکین به‌منظور استخراج هیدروگراف واحد لحظه‌ای در آبخیز جعفرآباد، استان گلستان

Abstract

هیدروگراف واحد لحظه‌ای، هیدروگراف حاصل از بارشی به عمق واحد در مدت زمان بسیار کوتاه است که به‌‎عنوان یکی از مؤلفه‌های مدلسازی فرایند بارش- رواناب، همواره مورد توجه محققان بوده است. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی کارایی روش دیسکین در استخراج هیدروگراف واحد لحظه‌ای سیل در آبخیز جنگلی جعفرآباد استان گلستان با مساحتی حدود 109 کیلومتر مربع برنامه‌ریزی شده ‌است. بدین منظور هیدروگراف واحد معرف آبخیز از 23 رویداد بارش و دبی متناظر و سپس هیدروگراف واحد لحظه‌ای مشاهداتی معرف با استفاده از روش منحنی S استخراج شد. در ادامه هیدروگراف واحد لحظه‌ای با استفاده از چهار رویداد بارش و دبی مجزا توسط روش دیسکین تهیه شد. در نهایت، هیدروگراف لحظه‌ای به‌دست‌آمده از روش دیسکین با هیدروگراف واحد لحظه‌ای طبیعی آبخیز به‌وسیلۀ معیارهای آماری مقایسه شد. براساس نتایج، میانگین معیار نش- ساتکلیف برابر با 85 درصد نشان ‌می‌دهد که روش دیسکین با دقت مناسبی توانایی استخراج هیدروگراف واحد لحظه‌ای از هیدروگراف رواناب مستقیم را دارد. همچنین میانگین خطای نسبی زمان تا اوج لحظه‌ای 25/6 و خطای نسبی دبی پیک لحظه‌ای 24/2 درصد محاسبه و حجم سیل لحظه‌ای توسط مدل به میزان 92/1 درصد کمتر از حجم سیل لحظه‌ای مشاهداتی برآورد شده است. بر این اساس ارزیابی نتایج و استفاده از روش دیسکین در سایر آبخیزها در استخراج سیلاب‌های شدید و لحظه‌ای به‌منظور برنامه‌ریزی در جهت کاهش خسارت سیلاب توصیه می‌شود.