تحلیل حساسیت مدل احتساب‌کنندۀ رطوبت خاک برای شبیه‏ سازی پیوسته در حوضۀ بهشت ‏آباد

Abstract

آنالیز حساسیت ابزار مناسبی برای نمایش اختلاف خروجی‏ها درنتیجۀ تغییر در پارامترهای مدل است. از کاربردهای این نوع تحلیل یافتن پارامترهای حساس برای کالیبره‌کردن و شناسایی ورودی‏های مهم در سیستم است. هدف از این پژوهش، تحلیل حساسیت پارامترهای مدل هیدرولوژیکی HEC-HMS(SMA)4.2 و بررسی واسنجی پارامترهای مدل SMA (احتساب‌کنندۀ رطوبت خاک) به‏عنوان بخشی از مدل HEC-HMS است. در تحقیق حاضر ضمن واسنجی و اعتبار‌سنجی مدل HEC-HMS(SMA) حساسیت دستی و خودکار پارامترهای مدل در حوضۀ آبخیز بهشت‏آباد تحلیل ‏شده است. برای شبیه‏سازی از آمار دبی، بارش، دما و تبخیر و تعرق ایستگاه بهشت‏آباد طی دورۀ آماری 1998 تا 2015 به‏صورت آمار روزانه استفاده شد، از داده‏های 13 سال این بازۀ زمانی برای واسنجی و از چهار سال آخر برای اعتبارسنجی استفاده شد. نتایج واسنجی و اعتبارسنجی داده‏ها به‌ترتیب مقدار ضریب راندمان و ریشۀ میانگین مربعات خطا 696/0، (m³/s) 2/13 برای واسنجی و مقدار ضریب راندمان و ریشۀ میانگین مربعات خطا 63/0، (m³/s)7 برای اعتبار‌سنجی به‏دست ‏آمده، تحلیل حساسیت خودکار با نرم‏افزار HEC-HMS4.2 صورت گرفت. طبق نتایج پارامترهای ذخیرۀ خاک، ذخیرۀ کششی و ثابت افت بیشترین حساسیت را در واسنجی مدل داشتند که اهمیت این عوامل را در فرایند مدل‏سازی پیوسته در حوضۀ مد نظر نشان می‏دهد.